Με αφορμή τις εξελίξεις στην υπόθεση Βατοπαιδίου

Απλά μαθήματα ποινικής δικονομίας

του Νίκου Παπανικολόπουλου

Η «προφυλάκιση» ή «προσωρινή κράτηση», ενός κατηγορουμένου πριν τη δίκη, προβλέπεται, δυνητικά, στο Ελληνικό δικαιϊκό σύστημα, από τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, εδώ και μισό αιώνα, (άρθρο 282 Ν.1493/1950) και θεωρείται ένα δυσμενές, δυσβάσταχτο, απάνθρωπο και έσχατο μέτρο, το οποίο εφαρμόζεται μόνο σε ειδικές περιπτώσεις και με βάση συγκεκριμένες εγγυήσεις...»

Η ανάγκη διασφάλισης των ειδικών περιπτώσεων και εγγυήσεων, απορρέει από το Ελληνικό Σύνταγμα, την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των δικαιωμάτων του ανθρώπου της Ρώμης, και εναρμονίζεται με το τεκμήριο αθωότητας του κατηγορουμένου, κατοχυρωμένο τόσο στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ο.Η.Ε. όσο και με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση της Ρώμης.

Με τις ρυθμίσεις του Ν.1128/1981 «Περί προσωρινής κρατήσεως και άλλων τινών διατάξεων», οπότε και ο όρος «προφυλάκιση» αντικαταστάθηκε από τον αντίστοιχο όρο «προσωρινή κράτηση», αναμορφώθηκε σημαντικά ο Κώδικας Ποιν¬ικής Δικονομίας.

Στη συνέχεια, με τις διατάξεις του Ν.2207/1994 και του Ν. 2408/1996, το άρθρο 282 του Κώδικα Ποινικής Δικονομία, τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε έτσι ώστε, σήμερα, για να εκδοθεί ένταλμα προσωρινής κράτησης, πρέπει να συντρέχουν στο πρόσωπο του κατηγορουμένου τα εξής:

1. Να διώκεται για κακούργημα.
2. Να μην έχει γνωστή διαμονή.
3. Να έχει κάνει ενέργειες για να διευκολύνει τη φυγή του.
4. Να υπήρξε στο παρελθόν φυγόποινος ή φυγόδικος.
5. Να έχει κριθεί ένοχος για απόδραση κρατουμένου.
6. Να κρίνεται αιτιολογημένα ότι αν αφεθεί ελεύθερος, είναι πολύ πιθανό, να διαπράξει και άλλα εγκλήματα.

Με την σύλληψη – προσωρινή κράτηση του Ηγουμένου Εφραίμ, για τον οποίο καταγεγραμμένη είναι μόνο η απαγγελία δίωξής του για κακούργημα (;) χωρίς ωστόσο να συντρέχει κανένα από τα άλλα στοιχεία, το γνωστό σε όλους, νομικούς και μη, τεκμήριο αθωότητας -«ουδείς ένοχος, μέχρις αποδείξεως του εναντίου»- μετατρέπεται σε τεκμήριο ενοχής -«κάθε κατηγορούμενος, ένοχος μέχρις αποδείξεως της αθωότητάς του»-.

Από την άλλη πλευρά, το συγκεκριμένο περιστατικό, φέρνει στο προσκήνιο τις άδικες προσωρινές κρατήσεις (προφυλακίσεις) σε βαθμό παραλογισμού, που έχουν καταστήσει τον κάθε εμπλεκόμενο με την Δικαιοσύνη πολίτη, έρμαιο των πιο αντιφατικών κρίσεων.

Κρίμα…

ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ