Μια εκδρομή με το Μικτό Γυμνάσιο Αλεξανδρούπολης στις «Τρεις Βρύσες» τον Μάιο του 1924

Μια βδομάδα μετά τον εορτασμό της 14ης Μαΐου το Μικτό Γυμνάσιο Αλεξανδρούπολης πραγματοποιούσε εκδρομή στις "Τρεις Βρύσες". Η γλαφυρή αφήγηση...

της Ουρανίας Πανταζίδου

Γυρνώντας το χρόνο πίσω...

Η Αλεξανδρούπολη στις 14 Μαΐου 1924 είχε γιορτάσει τα 4 χρόνια της ελευθερίας της. Μέσα στον κατάμεστο ναό του Αγίου Νικολάου ο Δήμαρχος Κωνσταντίνος Μανατός, παρουσία του Μητροπολίτη Αλεξανδρουπόλεως Γερβασίου είχε εκφωνήσει τον πανηγυρικό της ημέρας.

Ο Κωνσταντίνος Μανατός μόλις ένα μήνα πριν είχε αντικαταστήσει τον διορισμένο Δήμαρχο της Αλεξανδρούπολης Εμμανουήλ Αλτιναλμάζη. Η θητεία του είχε διάρκεια λίγων μηνών καθώς στη θέση του διορίστηκε ο Κωνσταντίνος Αλτιναλμάζης. Αυτός θα οδηγούσε την πόλη στις πρώτες αυτοδιοικητικές εκλογές και θα ήταν ο πρώτος αιρετός Δήμαρχος της Αλεξανδρούπολης. (www.alexpolisonline.com/2023/10/1924-1925.html).

Σύμφωνα με την εφημερίδα "Μακεδονικά Νέα" της Θεσσαλονίκης οι Επαγγελματίες της Αλεξανδρούπολης είχαν ζητήσει από την Κυβέρνηση και πέτυχαν την αντικατάσταση του Εμ. Αλτιναλμάζη και οκτώ δημοτικών συμβούλων λόγω αδιαφορίας τους προς τις επαγγελματικές τάξεις της πόλης και του τριπλασιασμού των φόρων, που έπλητταν κυρίως τους μικροεπαγγελματίες.

Μια βδομάδα μετά τον επετειακό εορτασμό της Αλεξανδρούπολης το Μικτό Γυμνάσιο της πόλης πραγματοποιούσε την τελευταία του εκδρομή, πριν τη λήξη τη σχολικής χρονιάς.

Η γλαφυρή αφήγηση του συνεργάτη της εφημερίδας "ΦΩΣ" της Θεσσαλονίκης (29 Μαΐου 1924) θα μας ταξιδέψει σε μια περιοχή που ήταν γνωστή ως «Τρεις Βρύσες»:

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΙΣ – Τα Σχολεία της Μέσης Εκπαιδεύσεως Αλεξανδρουπόλεως απεφάσισαν να κάμωσι, την προπαρελθούσαν, εκδρομήν την επί τοσούτον χρόνον αναβληθείσαν λόγω του καιρού και το μεν Γυμνάσιον εξέδραμεν πεζή εις τες "Τρεις Βρύσες", το Διδασκαλείον σιδηροδρομικώς εις Ποταμόν.

Ημείς εξ αγάπης προς την μαθητιώσαν νεολαίαν και τους φίλους κ. Καθηγητάς, αργά το απόγευμα αφίχθημεν εις τον τόπον της εκδρομής του Γυμνασίου.

Τρεις Βρύσες – είναι μία τοποθεσία τέσσαρα περίπου χιλιόμετρα απέχουσα της Αλεξ/πόλεως εις την οποίαν δεν ελλείπει τίποτα, το οποίον να ελαττώνη την χάριν και την μαγείαν μιας θαυμασίας τοποθεσίας ελληνικής - ούτε το άφθονο νερό το τρέχον από μια κρήνη εκ τριών κρουνών - εξ ου και η ονομασία - ούτε βαθειές σκιές, σχηματιζόμενες κάτω από τας αειθαλείς ελαίας, ούτε η πρασινάδα, ήτις καλύπτει τα πέριξ φθάνουσα μέχρι της θαλάσσης, οπόθεν ακούεται το νανούρισμα του κύματος, που χαιδεύει απαλά τα χαλίκια της χαμηλής παραλίας.

Το γλέντι ευρίσκετο εις το ζενίθ, την ώρα που έφθασα, αι Μαθήτριαι μετά των Μαθητών αποτελούντες ένα μεγάλον κύκλον υπό την σκιάν των ελαιών εχόρευον καλαματιανόν υπό τους ήχους εκπεμπομένους από κιθάρας και μαντολίνα μαθητών.

Ποιο πέρα διακρίνεται το μέρος, ένθα προ ολίγων ωρών η κνίσσα του ψηνομένου παχυτάτου αρνίου έβαινε κατακορύφως προς ουρανούς δείγμα της ευμενείας των επουρανίων προς τους εορτάζοντας.

Ο δε αγαπητός μου φίλος κ. Ζωγράφος ενθουσιασθείς δια το αίσιον των οικιών, βοηθούμενος και υπό του του ρέκτου κ. Αργυροπούλου προβαίνει! εις την παρασκευήν του αρματωλικού κοκορετσίου.

Ο κ. Χρηστίδης κουρασθείς φαίνεται από την διασκέδασιν της ημέρας κάθηται επί ενός πάγκου παρά την τραπεζαρίαν δίδων ωρισμένας οδηγίας προς παρασκευήν και συμπλήρωσιν του απογευματινού φαγητού, έχων ως βοηθούς τον εξαιρετικώς εύθυμον σήμερον κ. Ιατρόπουλον και τον φίλτατον Παππαστεργιάδην. Εν τω μεταξύ καταφθάνουσιν η κυρία Αργυροπούλου και Δ/ις Ζωγράφου προσκομίζουσαι μερικάς σαλάτας.

Ο ακούραστος Γυμνασιάρχης κ. Τέντης ευρίσκεται μετά των κ. Βουρτιώρτη και κ. Ιωαννίδου μεταξύ μαθητών παρακολουθούντες το γλέντι των και δίδοντες ώθησιν εις την ευθυμίαν των.

Το τραπέζι είναι έτοιμον. Μία φωνή ακούγεται «όσοι οι πιστοί» και εν ριπή οφθαλμού πάντες οι προμνημονουθέντες ευρίσκονται τοποθετημένοι παρά την τράπζεζαν. εκ των ξένων τιμώσιν αυτήν ο δικηγόρος κ. Βάος μετά της οικογενείας του, αργότερον και οι κ.κ. Καλατζόπουλος Φρούραρχος Αλεξ/πόλεως, Γκέλλης Αθ. Γραμματεύς Νομαρχίας Εβρου, Κατσούρας ταγ/χης μετά του Λεμονή υπασπιστού του, Δημητρίου καθηγητής της μουσικής. Δεν ελλείπει από το απογευματινόν αυτό τραπέζι και την τόσον καλή συντροφιά και ο κ. Μόρφης, όστις μόλις προ ολίγου ήλθεν εξ Αλεξ/πόλεως.

Ο αέρας, η συντροφιά, ο μεζές, το κρασί, σκορπούν εις όλους την ευθυμίαν. Ο κ. Δημητρίου και η μαθήτρια Γκέλη εκτελούντες μερικάς ωραίας συνθέσεις, ο πρώτος με φλάουτο και η δευτέρα με βιολί - ακολουθούντος και του κ. Βοκοβέρη με το Μαντολίνον του - καταχειροκροτούνται.

Εδώ δεν τελειώνει το γλέντι, αλλά καλείται ο φημισμένος φωτογράφος κ. Παναγιώτου, όστις πέρνει διαφόρους φωτογραφίας, των οποίων η επιτυχεστέρα ως έμπνευσις! είναι η του κ. Ιωαννίδου ρασσοφορούντος και εφίππου.

Δέον να προστεθή, ότι απόλυτος ευθυμία επεκράτησε καθ΄ όλην την ημέραν και αγαστή τάξις μεταξύ των μαθητών, διά την οποίαν ούτοι μεν είναι άξιοι επαίνων, ο δε σύλλογος των κ. Καθηγητών δια την τακτικήν επίβληψιν άξιος συγχαρητηρίων.

Αλ/πολις 21-5-1924
Αγις

Ποιες ήταν τελικά οι Τρεις Βρύσες;

Ως γνωστόν στην περιοχή «Τρεις Βρύσες» (Ουτς Κούρναλι) δημιουργήθηκε ο προσφυγικός συνοικισμός της Νέας Χηλής. Την περίοδο κατά την οποία πραγματοποιήθηκε η εκδρομή του Γυμνασίου οι πρόσφυγες του νεοσύστατου συνοικισμού ζούσαν σε σκηνές και παραπήγματα, προσπαθώντας να επιβιώσουν σε μια περιοχή γεμάτη έλη. (100 χρόνια Νέα Χηλή Αλεξανδρούπολης - Καταγραφή των πρώτων κατοίκων - www.alexpolisonline.com/2024/02/100.html)

Από που ξεκινούσε η περιοχή Ουτς Κούρναλι (Τρεις Βρύσες) και που τελείωνε δε μου είναι ξεκάθαρο.

Γεγονός πάντως είναι ότι στη γύρω περιοχή υπήρχαν Τρεις Βρύσες στα εξής σημεία:

α. Φεύγοντας από τη Νέα Χηλή προς την Αλεξανδρούπολη υπάρχει το ρέμα που ήταν γνωστό για τους παλαιότερους κατοίκους της Νέας Χηλής ως Γκιαούρντερέ (ντερέ = ρέμα, γκιαούρ = άπιστος).

Πρόκειται για το ρέμα που βρίσκεται δυτικότερα της εκκλησίας του Αγίου Ανδρέα και που καταλήγει στη θάλασσα. Βόρεια του ρέματος υπήρχαν τρεις βρύσες με ποτίστρες και πλατάνια.

Μεταπολεμικά στους παλιούς Αλεξανδρουπολίτες η περιοχή αυτή ήταν γνωστή ως «Τρεις Βρύσες».

Ήταν ο τόπος των σχολικών εκδρομών και των πρωτομαγιάτικων εξορμήσεων πολλών κατοίκων γιατί ήταν κοντά στην πόλη, όπως μου είπε ο κ. Θεόδωρος Ορδουμποζάνης, που μου παραχώρησε και τη φωτογραφία με τη δράση των προσκόπων στην περιοχή εκείνη το Μάιο του 1959.

Βαθμοφόροι Πρόσκοποι στην περιοχή "Τρεις Βρύσες"
Αρχείο Θεόδωρου Ορδουμποζάνη

β. Το άλλο σημείο στο οποίο υπήρχαν τρεις βρύσες είναι το Πάρκο «Τρία Πλατάνια» δίπλα στο ΚΕΠ της Νέας Χηλής (οδός Κολοκοτρώνη).

Βέβαια η τοποθεσία σήμερα σε τίποτα δε θυμίζει αυτό που ήταν κάποτε. Οι Βρύσες των παιδικών μας χρόνων έχουν καταργηθεί και τα πλατάνια έχουν απομείνει δυο. Και η περιοχή αυτή δε γλύτωσε από τη μανία κάποιων επίδοξων χρυσοθήρων, που έψαχναν για θαμμένες κατοχικές λίρες.

Θα πρέπει να σημειώσω ότι η περιοχή πριν από 100 χρόνια ήταν μια τεράστια έκταση με αλώνια, όπως προκύπτει από τη διανομή του κλήρου του 1932, όπου υπήρχαν ακόμη υπολείμματα των τούρκικων στρατώνων.

Ο νεοσύστατος τότε συνοικισμός της Νέας Χηλής χτίστηκε αμέσως μετά το ρέμα που υπήρχε εκεί.

Δεν αποκλείεται λοιπόν η εκδρομή του Μικτού Γυμνασίου Αλεξανδρούπολης να είχε πραγματοποιηθεί σ΄ αυτές τις «Τρεις Βρύσες» με τα πλατάνια. Η τοποθεσία βρισκόταν αρκετά κοντά στη θάλασσα.

Το ρέμα δίπλα στο πάρκο «Τρία Πλατάνια»

γ. Και ερχόμαστε στο 3ο σημείο όπου υπήρχαν Τρεις Βρύσες. Αυτές ήταν διαφορετικές από τις άλλες δύο με το αρκετά χαρακτηριστικό κτίσμα της - άγνωστο ποιας εποχής. Βρισκόταν στο δρόμο απέναντι από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου της Νέας Χηλής, κάτω από τον κεντρικό δρόμο και σε μικρή απόσταση από την παραλία της.

Φωτογραφία από την ημέρα της γιορτής του Αγίου Γεωργίου τον Απρίλιο του 1954

Και εδώ, όπως λένε οι παλαιότεροι, άγνωστοι πήγαιναν τις νύχτες κι έσκαβαν ψάχνοντας για κατοχικές λίρες έως ότου τις γκρέμισαν κι αυτές.

Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει την περίπτωση το Μικτό Γυμνάσιο της Αλεξανδρούπολης να είχε επισκεφτεί το Μάιο του 1924 αυτές τις «Τρεις Βρύσες».

Γεγονός είναι ότι για τους παλαιότερους κατοίκους ήταν ένα στολίδι στο χωριό.

ΥΓ.1 Ο φωτογράφος στον οποίον αναφέρεται η εφημερίδα και που είχε απαθανατίσει την εκδρομή του Μικτού Γυμνασίου ήταν ο Αλέξανδρος Παναγιώτου. Πρόσφατα παρακολουθώντας ένα παλιό ντοκιμαντέρ για τη ζωή του άκουσα τον αείμνηστο γιο του Γεώργιο να λέει ότι το πλούσιο προπολεμικό αρχείο του πατέρα του έχει χαθεί. Ίσως όμως κάποιες από τις φωτογραφίες να βρίσκονται ξεχασμένες σε άλμπουμ των πρωταγωνιστών της εκδρομής του 1924... Δεν αποκλείεται τότε να μας βοηθούσαν να σχηματίσουμε μια εικόνα της περιοχής.

ΥΓ.2 Κατά τι έρευνές μου διαπιστώνω αρκετές φορές ότι υπάρχουν δυσκολίες στο να ταυτοποιήσει κανείς και να αποτυπώσει σωστά ονόματα και τοποθεσίες, πολύ δε περισσότερο όταν εμπλέκονται και οθωμανικά ονόματα.

Ουρανία Πανταζίδου
Υποπλοίαρχος Π.Ν. (ε.α)

* Η φωτογραφία του Γυμνασίου (Λεονταρίδειος Σχολή) είναι από την ιστοσελίδα "Σάπες: ο τόπος μας" http://users.sch.gr/gker
[post_ads]