Η Νέα Χηλή θ΄ αποκτούσε κανονικό σχολείο το 1952. Ποιος ήταν ο λόγος που τα εγκαίνια του σχολείου προκάλεσαν τη μήνιν της εφημερίδας "Ελεύθερη Θράκη".
της Ουρανίας Πανταζίδου
Αλήθεια, ποιος ήταν ο λόγος που προκάλεσε την μήνιν της εφημερίδας «Ελεύθερη Θράκη» για τα εγκαίνια του πέτρινου σχολείου της Νέας Χηλής τον Δεκέμβριο του 1952, δημοσιεύοντας μάλιστα σχετικό ρεπορτάζ στο Πρωτοχρονιάτικο τεύχος της στις 1/1/1953;
Μιλώ για το πέτρινο σχολείο, πριν από την προσθήκη της νέας αίθουσας, όπως το γνωρίζουμε σήμερα.
Η Νέα Χηλή για πρώτη φορά, μετά την εγκατάσταση των προσφύγων θ΄ αποκτούσε κανονικό σχολείο. Γιατί έως τότε οι μαθητές του συνοικισμού στεγάζονταν στο παλιό ξύλινο, που προήλθε από την μετατροπή ενός προσφυγικού σπιτιού και που είχαν εγκαταλείψει οι ιδιοκτήτες του, λόγω της ελονοσίας που μάστιζε την περιοχή. (www.alexpolisonline.com/2024/04/25-100.html)
Για το ξύλινο σχολείο της Νέας Χηλής αλλά για το πέτρινο, που οι εργασίες του ξεκίνησαν το Μάρτιο του 1952 έχω αναφερθεί σε παλαιότερο άρθρο μου: www.alexpolisonline.com/2020/12/blog-post_86.html
Οι πληροφορίες για τα εγκαίνια του σχολείου, που προκάλεσαν και την αντιπαράθεση μεταξύ της εφημερίδας «Ελεύθερη Θράκη» και του Επιθεωρητή των Δημοτικών σχολείων Γεωργίου Κωνσταντινίδη έφθασαν πρόσφατα στην κατοχή μου. Επειδή πιστεύω ότι μέσα από την αντιπαράθεση εκείνη προκύπτουν και άλλες πληροφορίες για την εποχή, σκέφθηκα να τις καταγράψω.
Έτσι θα είναι το τρίτο αφιέρωμα στο σχολείο της Νέας Χηλής, καθώς είχα αναφερθεί και παλαιότερα σε άλλο άρθρο μου με τίτλο «Σχολείο, Εκκλησία και Νερό ζητούσαν οι κάτοικοι της Νέας Χηλής, τότε...»: www.alexpolisonline.com/2018/03/blog-post_51.html
Ας πάρω όμως τα πράγματα με τη σειρά.
Το κατηγορώ της εφημερίδας «Ελεύθερη Θράκη» στις 1/1/1953 είχε αποδέκτη τον Επιθεωρητή των Δημοτικών Σχολείων Γεώργιο Κωνσταντινίδη επειδή δεν είχαν προσκληθεί στα εγκαίνια τα τοπικά μέσα ενημέρωσης, όπως και οι ανταποκριτές των εφημερίδων Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Έτσι δεν υπήρξε και η ανάλογη δημοσιότητα στο έργο που διαδραμάτισε ο Έρανος Πρόνοιας των Βορείων Επαρχιών Ελλάδος, με τα χρήματα του οποίου ανεγέρθηκε το σχολείο.
Ο Έρανος Πρόνοιας των Βορείων Επαρχιών Ελλάδος ως γνωστόν ξεκίνησε τον Ιούλιο του 1947 και τελούσε υπό την υψηλή προστασία της Βασίλισσας Φρειδερίκης.
Όπως ήταν επόμενο στην επίθεση της εφημερίδας απάντησε ο Γεώργιος Κωνσταντινίδης με επιστολή που απέστειλε στην εφημερίδα, ενώ η ίδια επιστολή δημοσιεύθηκε και στην άλλη τοπική εφημερίδα της πόλης «Συναγερμός», που αρθρογραφούσε - ως επί το πλείστον ο πρώην δάσκαλος Γεώργιος Κανδηλάπτης - Κάνις, συνταξιούχος ήδη από το 1951. (www.alexpolisonline.com/2019/08/georgios-kandilaptis.html)
Εκεί μεταξύ άλλων γράφει ο Γ. Κωνσταντινίδης ότι το πρόγραμμα των εγκαινίων είχε καταρτιστεί από τον αντιπρόσωπο της Επιτροπής Εράνου και ότι αυτό στάλθηκε στον Πάρεδρο της Νέας Χηλής και στη Σχολική Εφορεία προς εκτέλεση.
Η σχολική εφορεία με τη σειρά της προσκάλεσε τις αρχές, τους γονείς και κηδεμόνες των μαθητών. Κατά τη διάρκεια των εγκαινίων μίλησαν - εξαίροντας το ρόλο του Εράνου Πρόνοιας Β. Επαρχιών ο εδώ ο αντιπρόσωπός της Δεσινιώτης, ο Νομάρχης, ο εκπρόσωπος του Μητροπολίτη και τέλος ο Διευθυντής του σχολείου.
Δε γνώριζε, όπως σημείωνε ο Επιθεωρητής, για ποιο λόγο δεν προσκλήθηκαν οι εφημερίδες. Στο τέλος επεσήμανε ότι το έργο της ανέγερσης ενός διδακτηρίου δεν έχει ανάγκη διαφημίσεως, γιατί αυτό από μόνο του έχει τη δύναμη να εκπέμπει εθνικές ακτίνες προς όλες τις κατευθύνσεις…
Η εφημερίδα «Ελεύθερη Θράκη» επανήλθε με αυστηρή κριτική προς τον Επιθεωρητή Κωνσταντινίδη. Τον κατηγορεί για εσκεμμένη παράλειψη πρόσκλησης όχι μόνο των ΜΜΕ αλλά και άλλων οργανώσεων και σωματείων, γενικότερα της Κοινωνίας της πόλης και επισήμανε: «Ούτω, όπως ήτο επόμενον η λαμπρά αυτή από πάσης πλευράς εορτή παρήλθεν εν αφανεία, ως αν επρόκειτο περί μιας εντελώς τυπικής επιδείξεως, ενός οποιοδήποτε Δημοτικού σχολείου».
Μάλιστα η εφημερίδα προχωρά ένα βήμα παραπέρα και ψέγει τον Επιθεωρητή Κωνσταντινίδη για τις ελλιπείς ικανότητές του. Τέλος δημοσιεύει και την από τον Απρίλιο του 1952 επιστολή της επιτροπής των εντεταλμένων Κυριών της Πρόνοιας των Βορείων Επαρχιών Ελλάδος, με την οποία ζητούσαν τη συνδρομή της εφημερίδας για τη διαφώτιση του αναγνωστικού κοινού, για το σπουδαίο εθνικό έργο που συντελούνταν.
Η κατοχή και ο εμφύλιος είχαν τελειώσει, αφήνοντας πίσω τους πολλά και μεγάλα προβλήματα, κοινώς κατεστραμμένη γη. Η επισκευή των παλιών σχολείων αλλά και η ανέγερση νέων ήταν ένα από αυτά που έπρεπε ν΄ αντιμετωπίσει η πολιτεία.
Πράγματι η Πολιτεία τότε και με τη συνδρομή του Εράνου Πρόνοιας των Βορείων Επαρχιών σε κάποιες περιπτώσεις, σε όλη τη Μακεδονία και τη Θράκη επισκεύαζε τα κατεστραμμένα σχολεία ή προχωρούσε στην ανέγερση νέων.
Φαίνεται όμως ότι για το σχολείο της Νέας Χηλής δεν υπήρχε καμία κινητικότητα, παρόλο που ο Δήμαρχος Αλεξανδρούπολης Κωνσταντίνος Αλτιναλμάζης είχε συμπεριλάβει και αυτόν τον οικισμό στην έκθεση που είχε αποστείλει στο αρμόδιο υπουργείο με τις ανάγκες της πόλης σε σχολικά κτίρια ήδη από το 1947.
Επόμενο ήταν οι κάτοικοι της Νέας Χηλής να ήταν αγανακτισμένοι, καθώς έβλεπαν ότι δεν υπήρχε στον ορίζοντα κάποιος σχεδιασμός για την ανέγερση ενός νέου σχολείου.
Κι έτσι η απομακρυσμένη δυτική συνοικία της Αλεξανδρούπολης (μόλις 3 περίπου χιλιόμετρα από την πόλη) παρέμενε ξεχασμένη και πορευόταν με το ίδιο ξύλινο προσφυγικό σχολείο της περιόδου 1925-1926.
Μόνο που ο αριθμός των παιδιών τώρα είχε αυξηθεί κατά πολύ και αναγκαστικά γινόταν εκ περιτροπής ολιγόωρο μάθημα. Αυτό όμως δημιουργούσε πολλά προβλήματα σε δάσκαλο και μαθητές.
Έτσι ένας αγανακτισμένος κάτοικος με τα αρχικά Ε.Ν.Κ. θ΄ αποστείλει επιστολή στην εφημερίδα «Ελεύθερη Θράκη» στις 12/2/1950:
«Σας παρακαλούμε θερμώς όπως δεχθείτε εις τας στήλας της εγκρίτου εφημερίδος σας τα κάτωθι παράπονα των γονέων και κηδεμόνων του μαθητικού κόσμου του χωριού μας.
Το βασικό ζήτημα του χωριού μας είναι το ζήτημα του Δημοτικού Σχολείου μας.
Δυστυχώς το πρώτο προάστειο της πρωτεύουσας του Έβρου δεν έχει ούτε ένα Σχολικό κτίριο της ανθρωπιάς.
Τα παιδιά του Σχολείου στεγάζονται σε μια παμπάλαια κι ερειπωμένη αίθουσα η οποία δεν χωρεί μέσα ούτε 40 και τούτο γιατί όταν έγινε η μετατροπή του κτιρίου αυτού από σπίτι σε Σχολείο οι μαθηταί αυτού δεν ξεπερνούσαν τους 30, όπως άλλωστε και οι τότε κάτοικοι του χωριού μας.
Έτσι που στριμώχνονται τώρα οι 100 τόσοι μαθηταί του Σχολείου οι οποίοι κάνουν μάθημα εκ περιτροπής, και κινδυνεύουν να μείνουν τα παιδιά μας στραβά και αγράμματα, εφ΄ όσον 4 ώρες μόνο την ημέρα διδάσκονται και τις υπόλοιπες ασχολούνται με τα παιχνίδια.
Υπ΄ αυτάς τας συνθήκας όσο καλοί και άγιοι κι αν είναι οι δάσκαλοι οι κόποι των είναι καταδικασμένοι να πάνε χαμένοι.
Αλλά μήπως έχουμε κι εκκλησία στο χωριό μας;
Κι όμως όλοι αυτοί οι κύριοι ξελαρυγγιάζονται για την θρησκεία και την οικογένεια τις οποίες ως τόσο τις αφήνουν στην τύχη τους.
Πως κύριοι αρμόδιοι θα αναθρέψουμε Ελληνοχριστιανικώς τα παιδιά μας χωρίς Εκκλησία και Σχολείο;
Και διερωτώμεθα όλοι εδώ στο χωριό.
Μα γιατί λοιπόν δεν ενδιαφέρονται οι αρμόδιοι; Τι κάνουν λοιπόν οι Βουλευταί του Νομού μας οι οποίοι στην προεκλογική περίοδο μας έταζαν "λαγούς με πετραχήλια;"
Δεν είναι ντροπή να βρισκόμαστε δίπλα στην πρωτεύουσα του Νομού μας και να μην ενδιαφέρεται κανένας για μας;
Κανείς ως τώρα δεν καταδέχθηκε νάρθει ως το χωριό μας για να δει τα χάλια μας.
Αλλά το μόνο που μας παρηγορεί είναι ότι γρήγορα ουν Θεώ θα έχουμε εκλογές οπότε θα έρθει η ώρα της λογοδοσίας κι από τώρα όλοι οι χωριανοί το δηλώνουμε σ΄ όλους τους πολιτικάντηδες ότι αν δεν μας κάνουν Σχολείο κι Εκκλησία στο χωριό μας καλύτερα να μην πατήσουν καθόλου για να μας ζητήσουν την ψήφο μας».
Για την ιστορία να σημειώσω ότι οι βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν στις 5 Μαρτίου 1950. Άγνωστο εάν οι κάτοικοι της Νέας Χηλής κράτησαν την απειλή τους απέναντι στους 61 υποψήφιους βουλευτές του Έβρου, που κατέβηκαν στις εκλογές ζητώντας μια θέση στη Βουλή.
Γεγονός είναι ότι ο καιρός περνούσε και οι κάτοικοι της Νέας Χηλής ακόμη ανέμεναν λύση στο πρόβλημά τους. Υποσχέσεις υπήρχαν, όχι όμως και οι απαραίτητες πιστώσεις από το Υπουργείο.
Στις 25/11/1951 ο δάσκαλος Γεώργιος Κανδηλάπτης - Κάνις θα στείλει μια παρόμοια επιστολή στον τότε Υπουργό Βορείου Ελλάδος και φίλο του Λεωνίδα Ιασονίδη, όπου του έγραψε για τα προβλήματα του χωριού από την έλλειψη σχολείου και τον παρακαλούσε για το αυτονόητο:
«Σεβαστέ μοι κ. Υπουργέ,
Επερωτών τα αίσια της πολυτίμου υγείας σας λαμβάνω το θάρρος να σας παρακαλέσω δια ταύτα:
Οι κάτοικοι του παρά την Αλεξανδρούπολιν χωρίου Νέα Χηλή, άνδρες εθνικόφρονες και αποκλειστικώς εκ Πόντου καταγόμενοι και λίαν φιλόμουσοι, έχουσι μιαν καίριαν λύπην, ότι δεν έχουσι κτίριον σχολείου και τα ατυχή τέκνα των ανερχόμενα ως μαθηταί εις 100-120 στεγάζονται εις εν ετοιμόρροπον οίκημα, όπερ μόλις δύναται να περιλάβη το πολύ μαθητάς 35 και όταν γίνεται η διδασκαλία οι λοιποί μαθηταί στεγάζονται εις την αυλήν, εις το ύπαιθρον, όπου υπόκεινται και εις το ψύχος, τον ήλιον, εις διαπληκτισμούς και βωμολοχίας και ούτω το έργον της διδασκαλίας γίνεται ατελές, καθότι το σχολείον ως διτάξιον εργάζεται αντιπαιδαγωγικώς και εκ περιτροπής μεταξύ των διδασκάλων και αδίκως καταπονούνται και οι διδάσκοντες και οι διδασκόμενοι.
Οι κάτοικοι λίαν φιλόμουσοι, είναι ολοπρόθυμοι και το αναγκαίον υλικόν εις λίθους, πλίνθους και ξυλείαν να μεταφέρωσι και τα θεμέλια ν΄ ανοίξωσιν, αρκεί το Υπουργείον της Παιδείας να χορηγήση την δέουσαν πίστωσιν. Σχετικά διαβήματα εγένοντο πολλάκις εκ μέρους των κατοίκων και υποσχέσεις εδόθησαν, αλλ΄ ουδέποτε γίνονται πράξεις και υποφέρει το χωρίον.
Όθεν, θερμώς παρακαλώ υμάς, εκ μέρους των παρακαλούντων με κατοίκων, όπως εν τη διακρινούση υμάς μεγαλοψυχία, φιλανθρωπία και δραστηριότητι και πατριωτισμό, όπως υιοθετήσετε το φλέγον τούτο ζήτημα και γράψητε αρμοδίως όπου δει και συντελεσθή το έργον τούτο και εστέ βέβαιοι ότι θα ανεγείρετε εν αθάνατον μνημείον της ενδόξου και καρποφόρου υπουργείας σας, αφού πρόκειται περί μορφωτικού σκοπού…». (www.alexpolisonline.com/2020/12/blog-post_86.html)
Τα προβλήματα πολλά και ζωτικής σημασίας στο Νομό Έβρου και τα κονδύλια δεν επαρκούσαν για να καλύψουν τόσες ανάγκες σε σχολικά κτίρια. Το έλεγε ο ίδιος ο Υπουργός Οικονομικών και Βουλευτής Έβρου Χρυσός Ευελπίδης.
Έτσι τα παιδιά της μεταπολεμικής Νέας Χηλής συνέχιζαν να πηγαίνουν στο παλιό ξύλινο προσφυγικό σχολείο. Και ας ήταν ο τρόμος για μερικά από αυτά, γιατί έτριζε το πάτωμα και οι μεγάλοι συζητούσαν κι έλεγαν πως θα πέσει και θα πλακώσει τα παιδιά. Ένα από τα παιδιά εκείνα ήταν και ο μικρός Παναγιώτης Μελίδης, ο μετέπειτα γιατρός και κάτοικος Αθηνών.
Κι ας ήταν ο φόβος για κάποια άλλα, που άκουγαν τις ιστορίες που έλεγαν οι μεγάλοι, πως στον πόλεμο οι Βούλγαροι κατακτητές έδερναν στο υπόγειο του σχολείου τους κατοίκους του χωριού. Ποιος ξέρει, ίσως στ΄ αυτιά τους να έφταναν οι φωνές των συγχωριανών τους και ίσως με το μυαλουδάκι τους να έπλαθαν φοβερές εικόνες.
Τα παιδιά της μεταπολεμικής Νέας Χηλής συνέχιζαν να μπαίνουν στην αίθουσα του ξύλινου σχολείου και να παρακολουθούν τα μαθήματα με τερλίκια στα πόδια. Ο λόγος; Για να είναι καθαρό το παλιό πάτωμα, που καθάριζε η κυρία Χαρίκλεια με τη συνδρομή της δασκάλας Αλεξάνδρας Αγγελίδου - Σπετσιώτου.
Δε γνωρίζω εάν και το σχολείο της Νέας Χηλής το είχαν επιτάξει για να συστεγαστούν σ΄ αυτό οικογένειες ανταρτόπληκτων, όπως συνέβαινε με άλλα σχολεία της περιφέρειας Αλεξανδρούπολης.
Έτσι μου είναι άγνωστο αν τα παιδιά της μεταπολεμικής Νέας Χηλής στο ξύλινο σχολείο είχαν εικόνες ανάλογες με τους μαθητές των σχολείων της πόλης, όπου άκουγαν τον ατυχή σύνοικο να παίζει λύρα, ή την κυρία Συμέλα να μαλώνει τα παιδιά γιατί έριξαν το λάδι στη σόμπα και μύριζε ο τόπος καμένο λάδι, ή αν είχαν έναν μπάρμπα Ιορδάνη που έβριζε Χριστούς και δαίμονες γιατί δεν έκοβε το τσεκούρι του.
Δε γνωρίζω αν και στο σχολείο της Νέας Χηλής υπήρχε ένας κυρ Μποντός να εκθειάζει τα λεμπεμπλιά* του και τα γλυκά κοκόρια του, ούτε αν είχε για γείτονα έναν μερακλωμένο ημιάνεργο έφηβο να ξελαρυγγιάζεται τραγουδώντας άλλοτε «τα πράσινα μάτια» και άλλοτε τον «καπετάνιο Ζέππο». (εφημερίδα "Ο Τύπος της Θράκης")**
Να σημειώσω εδώ ότι κατά τον εμφύλιο πολλά χωριά ερήμωσαν και οι κάτοικοι μετακινήθηκαν στην πόλη, αναζητώντας ασφάλεια και καλύτερες συνθήκες ζωής.
Οι εργασίες για την οικοδόμηση του νέου σχολείου της Νέας Χηλής (πέτρινο) θα ξεκινήσουν το Μάρτιο του 1952 και το Μάιο το μονοτάξιο σχολείο θα προαχθεί σε 3/τάξιο.
Σύμφωνα με μαρτυρίες κατοίκων πολύ γρήγορα το σχολείο ετοιμάστηκε με πέτρα που μετέφεραν οι ίδιοι οι κάτοικοι της Νέας Χηλής από το λατομείο που υπήρχε μεταξύ των χωριών της Παλαγίας και του Ποταμού.
Είναι γνωστή η εθελοντική συμμετοχή των κατοίκων της Νέας Χηλής στην ανέγερση του σχολείου του χωριού αλλά και της εκκλησίας τους. Το μαρτυρά σχετική επιστολή της Σχολικής Εφορείας προς τον Δήμο Αλεξανδρούπολης στις 15 Μαΐου 1952, με την οποία ζητούσαν μικρή οικονομική ενίσχυση: «... οι κάτοικοι με προθυμία προσφέρονται να βοηθήσουν στην ανέγερση του σχολείου όμως οι γεωργικές εργασίες του θέρους τους απασχολούν στα χωράφια τους. Επίσης εδώ ανεγείρεται και εκκλησία και οι κάτοικοι βρίσκονται σε δίλημμα που να προσφέρουν την προσωπική τους εργασία» (με την ίδια πέτρα ανεγέρθηκε και η πέτρινη εκκλησία του Αγίου Γεωργίου).
Για την ιστορία να προσθέσω ότι την ίδια περίοδο είχαν διατεθεί χρηματικά ποσά από τον Έρανο Πρόνοιας των Βορείων Επαρχιών για την ανέγερση και των σχολείων της Νίψας, του Πρωτοκκλησίου, των Βρυσικών, της Ζώνης, του Θουρίου κ.α.
Φαίνεται όμως ότι υπήρχαν προβλήματα με τα ανεγερθέντα σχολεία. Από τη μια οι εργολάβοι είχαν παραδώσει τα σχολικά κτίρια χωρίς την ύπαρξη των αναγκαίων αποχωρητηρίων και από την άλλη οι υπεύθυνες σχολικές επιτροπές καθυστερούσαν να παραλάβουν τα κτίρια.
Έτσι η έναρξη της σχολικής χρονιάς βρήκε τους μαθητές εκτός των σχολικών αιθουσών (εφημερίδα "Ελεύθερη Θράκη", 2 Νοεμβρίου 1952)
Το πιθανότερο η λύση να δόθηκε πολύ άμεσα, με αφορμή και τη διεξαγωγή των βουλευτικών εκλογών στις 16 Νοεμβρίου του 1952. Ίσως έτσι να πραγματοποιήθηκαν και τα απαραίτητα εγκαίνια στα σχολεία, ξεκινώντας με αυτό της Νέας Χηλής στην εκπνοή του 1952.
Όχι πολύ αργότερα, στις αρχές του 1953 πραγματοποιήθηκαν και τα εγκαίνια του σχολείου της Νίψας, που η εφημερίδα «Ελεύθερη Θράκη» κάλυψε με λεπτομερέστατο ρεπορτάζ.
Μ΄ αυτά και μ΄ αυτά χάσαμε την ευκαιρία να τύχει και το σχολείο της Νέας Χηλής της απαραίτητης προβολής από τις εφημερίδες, ανάλογης με αυτή του σχολείου της Νίψας.
Υ.Γ.
* Τα λεμπεμπλιά του (αφράτα στραγάλια) και τα γλυκά κοκόρια του (το γλειφιτζούρι των παιδικών μας χρόνων).
** Στο ρεπορτάζ της εφημερίδας "Ο Τύπος της Θράκης" το Δεκέμβριο του 1947, που αφορούσε τα επιταγμένα σχολεία της Αλεξανδρούπολης για την εγκατάσταση ανταρτόπληκτων οικογενειών, αναγράφονται μεταξύ άλλων και τα εξής:
Άντε τώρα εσύ να είσαι δάσκαλος και να καλείσαι να κάνεις μάθημα σ΄ εκείνο το σουρεαλιστικό περιβάλλον. Όσο για τα παιδιά, ποιος ξέρει, μπορεί και να το διασκέδαζαν.
- Επίσης θα ήθελα να προσθέσω ότι με τα χρήματα του Πανελληνίου Εράνου της Αρχιεπισκοπής Αθηνών θεμελιώθηκαν, εκτός από την εκκλησία της Νέας Χηλής (που ανεγείρονταν παράλληλα με το σχολείο) και οι ναοί της Νίψας, του Αρίστηνου, του Δορίσκου, της Καβησού κ.α.
- Νέα Χηλή: Ποιος να το περίμενε ότι η απομονωμένη για χρόνια μικρή αγροτική δυτική συνοικία της Αλεξανδρούπολης, θα εξελισσόταν σ΄ αυτό που είναι σήμερα.
Μ΄ ένα 12/θέσιο πρότυπο δημοτικό σχολείο, με το νηπιαγωγείο της (ένα γυμνάσιο απουσιάζει τώρα και για λόγους αποκέντρωσης).
Με δυο εκκλησίες, η παλιά η πέτρινη και η νεότερη ακόμη μεγαλύτερη για να καλύπτει τις ανάγκες και των νέων πολυπληθών ενοριτών της.
Μια συνοικία που περιβάλλεται από δυο πανεπιστημιακές σχολές και το μεγάλο Νοσοκομείο.
Ένας τόπος καλοκαιρινού προορισμού με εκατοντάδες επισκέπτες κάθε χρόνο, με τα ξενοδοχεία και τα Airbnb της, με τη μεγάλη οργανωμένη παραλία της (κάποιοι χαριτολογώντας τη χαρακτηρίζουν ως Latin παραλία, από το όνομα της ομώνυμης χώρας της Λατινικής Αμερικής - βέβαια καμία σχέση, εκείνη γράφεται Χιλή και όχι Χηλή και έχει παντελώς διαφορετική ερμηνεία και προέλευση).
Νέα Χηλή, με το τοπόσημό της τα »Κόκκινα Βράχια» και τη σύγχρονη ηλεκτρονική φρυκτωρία της. (www.alexpolisonline.com/2018/09/blog-post_264.html)
Με τις δημοτικές υποδομές. Ιατρείο και ΚΕΠ. Με το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και Λαογραφίας του π. Γεωργίου Κομνίδη.
Με δυο φαρμακεία, μεγάλο super market, αλλά και τα μικρότερα μαγαζιά, το μανάβικο, το κρεοπωλείο, τα καφέ, τα καταστήματα εστίασης, τους φούρνους, τα καφενεία, το κατάστημα με εφημερίδες και περιοδικά, τη συχνότατη αστική συγκοινωνία, την πιάτσα ταξί και το γήπεδό της.
Μια συνοικία στο δυτικό βραχίονα της Αλεξανδρούπολης, που έμοιαζε λες και έκανε χρόνια Ιώβεια υπομονή, προσδοκώντας ότι θα έρθει η στιγμή που θα τη βγάλει από την απομόνωση και θα την ενώσει με την πόλη.
Νέα Χηλή, η δυτική συνοικία της πόλης, που ατενίζει το νησί της Σαμοθράκης και τον μακρινό ορίζοντα!
Και να βάλω και λίγο Καβάφη στην κουβέντα μας, παραφράζοντας τους στίχους του: Την εμορφιά έτσι πολύ ατένισα, που δεν γνωρίζω εάν ποτέ θα είναι πλήρης η όρασίς μου!
Γιατί προσδοκούμε πάντα περισσότερα και ομορφότερα για τη Νέα Χηλή, την δυτική συνοικία της Αλεξανδρούπολης.
Κωνσταντίνος Καβάφης: Ποίημα «Έτσι πολύ ατένισα»
Τὴν ἐμορφιὰ ἔτσι πολὺ ατένισα,
ποῦ πλήρης εἶναι αὐτῆς ἡ ὅρασίς μου.
Γραμμὲς τοῦ σώματος. Κόκκινα χείλη. Μέλη ἡδονικά.
Μαλλιὰ σὰν ἀπὸ ἀγάλματα ἑλληνικά παρμένα·
πάντα ἔμορφα, κι ἀχτένιστα σὰν εἶναι,
καὶ πέφτουν, λίγο, ἐπάνω στ' ἄσπρα μέτωπα.
Πρόσωπα τῆς ἀγάπης, ὅπως τἄθελεν
ἡ ποίησίς μου....... μὲς στὲς νύχτες τῆς νεότητός μου,
μέσα στὲς νύχτες μου, κρυφά, συναντημένα......
Ουρανία Πανταζίδου
Υποπλοίαρχος Π.Ν. (ε.α)
[post_ads]
Αλήθεια, ποιος ήταν ο λόγος που προκάλεσε την μήνιν της εφημερίδας «Ελεύθερη Θράκη» για τα εγκαίνια του πέτρινου σχολείου της Νέας Χηλής τον Δεκέμβριο του 1952, δημοσιεύοντας μάλιστα σχετικό ρεπορτάζ στο Πρωτοχρονιάτικο τεύχος της στις 1/1/1953;
Μιλώ για το πέτρινο σχολείο, πριν από την προσθήκη της νέας αίθουσας, όπως το γνωρίζουμε σήμερα.
![]() |
| Το πέτρινο σχολείο όπως είναι σήμερα με την προσθήκη της αίθουσας δεξιά από τις σκάλες |
Η Νέα Χηλή για πρώτη φορά, μετά την εγκατάσταση των προσφύγων θ΄ αποκτούσε κανονικό σχολείο. Γιατί έως τότε οι μαθητές του συνοικισμού στεγάζονταν στο παλιό ξύλινο, που προήλθε από την μετατροπή ενός προσφυγικού σπιτιού και που είχαν εγκαταλείψει οι ιδιοκτήτες του, λόγω της ελονοσίας που μάστιζε την περιοχή. (www.alexpolisonline.com/2024/04/25-100.html)
Για το ξύλινο σχολείο της Νέας Χηλής αλλά για το πέτρινο, που οι εργασίες του ξεκίνησαν το Μάρτιο του 1952 έχω αναφερθεί σε παλαιότερο άρθρο μου: www.alexpolisonline.com/2020/12/blog-post_86.html
![]() |
| Το ξύλινο σχολείο, από την έκθεση της σχολικής επιτροπής το 1976. Σήμερα στο χώρο υπάρχει το νηπιαγωγείο. |
Οι πληροφορίες για τα εγκαίνια του σχολείου, που προκάλεσαν και την αντιπαράθεση μεταξύ της εφημερίδας «Ελεύθερη Θράκη» και του Επιθεωρητή των Δημοτικών σχολείων Γεωργίου Κωνσταντινίδη έφθασαν πρόσφατα στην κατοχή μου. Επειδή πιστεύω ότι μέσα από την αντιπαράθεση εκείνη προκύπτουν και άλλες πληροφορίες για την εποχή, σκέφθηκα να τις καταγράψω.
Έτσι θα είναι το τρίτο αφιέρωμα στο σχολείο της Νέας Χηλής, καθώς είχα αναφερθεί και παλαιότερα σε άλλο άρθρο μου με τίτλο «Σχολείο, Εκκλησία και Νερό ζητούσαν οι κάτοικοι της Νέας Χηλής, τότε...»: www.alexpolisonline.com/2018/03/blog-post_51.html
![]() |
| Το πέτρινο σχολείο το 1961. Πίσω διακρίνεται το πάρκο και χαμηλά σπιτάκια του οικισμού. |
Ας πάρω όμως τα πράγματα με τη σειρά.
Το κατηγορώ της εφημερίδας «Ελεύθερη Θράκη» στις 1/1/1953 είχε αποδέκτη τον Επιθεωρητή των Δημοτικών Σχολείων Γεώργιο Κωνσταντινίδη επειδή δεν είχαν προσκληθεί στα εγκαίνια τα τοπικά μέσα ενημέρωσης, όπως και οι ανταποκριτές των εφημερίδων Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Έτσι δεν υπήρξε και η ανάλογη δημοσιότητα στο έργο που διαδραμάτισε ο Έρανος Πρόνοιας των Βορείων Επαρχιών Ελλάδος, με τα χρήματα του οποίου ανεγέρθηκε το σχολείο.
Ο Έρανος Πρόνοιας των Βορείων Επαρχιών Ελλάδος ως γνωστόν ξεκίνησε τον Ιούλιο του 1947 και τελούσε υπό την υψηλή προστασία της Βασίλισσας Φρειδερίκης.
Όπως ήταν επόμενο στην επίθεση της εφημερίδας απάντησε ο Γεώργιος Κωνσταντινίδης με επιστολή που απέστειλε στην εφημερίδα, ενώ η ίδια επιστολή δημοσιεύθηκε και στην άλλη τοπική εφημερίδα της πόλης «Συναγερμός», που αρθρογραφούσε - ως επί το πλείστον ο πρώην δάσκαλος Γεώργιος Κανδηλάπτης - Κάνις, συνταξιούχος ήδη από το 1951. (www.alexpolisonline.com/2019/08/georgios-kandilaptis.html)
Εκεί μεταξύ άλλων γράφει ο Γ. Κωνσταντινίδης ότι το πρόγραμμα των εγκαινίων είχε καταρτιστεί από τον αντιπρόσωπο της Επιτροπής Εράνου και ότι αυτό στάλθηκε στον Πάρεδρο της Νέας Χηλής και στη Σχολική Εφορεία προς εκτέλεση.
Η σχολική εφορεία με τη σειρά της προσκάλεσε τις αρχές, τους γονείς και κηδεμόνες των μαθητών. Κατά τη διάρκεια των εγκαινίων μίλησαν - εξαίροντας το ρόλο του Εράνου Πρόνοιας Β. Επαρχιών ο εδώ ο αντιπρόσωπός της Δεσινιώτης, ο Νομάρχης, ο εκπρόσωπος του Μητροπολίτη και τέλος ο Διευθυντής του σχολείου.
Δε γνώριζε, όπως σημείωνε ο Επιθεωρητής, για ποιο λόγο δεν προσκλήθηκαν οι εφημερίδες. Στο τέλος επεσήμανε ότι το έργο της ανέγερσης ενός διδακτηρίου δεν έχει ανάγκη διαφημίσεως, γιατί αυτό από μόνο του έχει τη δύναμη να εκπέμπει εθνικές ακτίνες προς όλες τις κατευθύνσεις…
Η εφημερίδα «Ελεύθερη Θράκη» επανήλθε με αυστηρή κριτική προς τον Επιθεωρητή Κωνσταντινίδη. Τον κατηγορεί για εσκεμμένη παράλειψη πρόσκλησης όχι μόνο των ΜΜΕ αλλά και άλλων οργανώσεων και σωματείων, γενικότερα της Κοινωνίας της πόλης και επισήμανε: «Ούτω, όπως ήτο επόμενον η λαμπρά αυτή από πάσης πλευράς εορτή παρήλθεν εν αφανεία, ως αν επρόκειτο περί μιας εντελώς τυπικής επιδείξεως, ενός οποιοδήποτε Δημοτικού σχολείου».
Μάλιστα η εφημερίδα προχωρά ένα βήμα παραπέρα και ψέγει τον Επιθεωρητή Κωνσταντινίδη για τις ελλιπείς ικανότητές του. Τέλος δημοσιεύει και την από τον Απρίλιο του 1952 επιστολή της επιτροπής των εντεταλμένων Κυριών της Πρόνοιας των Βορείων Επαρχιών Ελλάδος, με την οποία ζητούσαν τη συνδρομή της εφημερίδας για τη διαφώτιση του αναγνωστικού κοινού, για το σπουδαίο εθνικό έργο που συντελούνταν.
Η κατοχή και ο εμφύλιος είχαν τελειώσει, αφήνοντας πίσω τους πολλά και μεγάλα προβλήματα, κοινώς κατεστραμμένη γη. Η επισκευή των παλιών σχολείων αλλά και η ανέγερση νέων ήταν ένα από αυτά που έπρεπε ν΄ αντιμετωπίσει η πολιτεία.
Πράγματι η Πολιτεία τότε και με τη συνδρομή του Εράνου Πρόνοιας των Βορείων Επαρχιών σε κάποιες περιπτώσεις, σε όλη τη Μακεδονία και τη Θράκη επισκεύαζε τα κατεστραμμένα σχολεία ή προχωρούσε στην ανέγερση νέων.
Φαίνεται όμως ότι για το σχολείο της Νέας Χηλής δεν υπήρχε καμία κινητικότητα, παρόλο που ο Δήμαρχος Αλεξανδρούπολης Κωνσταντίνος Αλτιναλμάζης είχε συμπεριλάβει και αυτόν τον οικισμό στην έκθεση που είχε αποστείλει στο αρμόδιο υπουργείο με τις ανάγκες της πόλης σε σχολικά κτίρια ήδη από το 1947.
Επόμενο ήταν οι κάτοικοι της Νέας Χηλής να ήταν αγανακτισμένοι, καθώς έβλεπαν ότι δεν υπήρχε στον ορίζοντα κάποιος σχεδιασμός για την ανέγερση ενός νέου σχολείου.
Κι έτσι η απομακρυσμένη δυτική συνοικία της Αλεξανδρούπολης (μόλις 3 περίπου χιλιόμετρα από την πόλη) παρέμενε ξεχασμένη και πορευόταν με το ίδιο ξύλινο προσφυγικό σχολείο της περιόδου 1925-1926.
Μόνο που ο αριθμός των παιδιών τώρα είχε αυξηθεί κατά πολύ και αναγκαστικά γινόταν εκ περιτροπής ολιγόωρο μάθημα. Αυτό όμως δημιουργούσε πολλά προβλήματα σε δάσκαλο και μαθητές.
Έτσι ένας αγανακτισμένος κάτοικος με τα αρχικά Ε.Ν.Κ. θ΄ αποστείλει επιστολή στην εφημερίδα «Ελεύθερη Θράκη» στις 12/2/1950:
«Σας παρακαλούμε θερμώς όπως δεχθείτε εις τας στήλας της εγκρίτου εφημερίδος σας τα κάτωθι παράπονα των γονέων και κηδεμόνων του μαθητικού κόσμου του χωριού μας.
Το βασικό ζήτημα του χωριού μας είναι το ζήτημα του Δημοτικού Σχολείου μας.
Δυστυχώς το πρώτο προάστειο της πρωτεύουσας του Έβρου δεν έχει ούτε ένα Σχολικό κτίριο της ανθρωπιάς.
Τα παιδιά του Σχολείου στεγάζονται σε μια παμπάλαια κι ερειπωμένη αίθουσα η οποία δεν χωρεί μέσα ούτε 40 και τούτο γιατί όταν έγινε η μετατροπή του κτιρίου αυτού από σπίτι σε Σχολείο οι μαθηταί αυτού δεν ξεπερνούσαν τους 30, όπως άλλωστε και οι τότε κάτοικοι του χωριού μας.
Έτσι που στριμώχνονται τώρα οι 100 τόσοι μαθηταί του Σχολείου οι οποίοι κάνουν μάθημα εκ περιτροπής, και κινδυνεύουν να μείνουν τα παιδιά μας στραβά και αγράμματα, εφ΄ όσον 4 ώρες μόνο την ημέρα διδάσκονται και τις υπόλοιπες ασχολούνται με τα παιχνίδια.
Υπ΄ αυτάς τας συνθήκας όσο καλοί και άγιοι κι αν είναι οι δάσκαλοι οι κόποι των είναι καταδικασμένοι να πάνε χαμένοι.
Αλλά μήπως έχουμε κι εκκλησία στο χωριό μας;
Κι όμως όλοι αυτοί οι κύριοι ξελαρυγγιάζονται για την θρησκεία και την οικογένεια τις οποίες ως τόσο τις αφήνουν στην τύχη τους.
Πως κύριοι αρμόδιοι θα αναθρέψουμε Ελληνοχριστιανικώς τα παιδιά μας χωρίς Εκκλησία και Σχολείο;
Και διερωτώμεθα όλοι εδώ στο χωριό.
Μα γιατί λοιπόν δεν ενδιαφέρονται οι αρμόδιοι; Τι κάνουν λοιπόν οι Βουλευταί του Νομού μας οι οποίοι στην προεκλογική περίοδο μας έταζαν "λαγούς με πετραχήλια;"
Δεν είναι ντροπή να βρισκόμαστε δίπλα στην πρωτεύουσα του Νομού μας και να μην ενδιαφέρεται κανένας για μας;
Κανείς ως τώρα δεν καταδέχθηκε νάρθει ως το χωριό μας για να δει τα χάλια μας.
Αλλά το μόνο που μας παρηγορεί είναι ότι γρήγορα ουν Θεώ θα έχουμε εκλογές οπότε θα έρθει η ώρα της λογοδοσίας κι από τώρα όλοι οι χωριανοί το δηλώνουμε σ΄ όλους τους πολιτικάντηδες ότι αν δεν μας κάνουν Σχολείο κι Εκκλησία στο χωριό μας καλύτερα να μην πατήσουν καθόλου για να μας ζητήσουν την ψήφο μας».
Για την ιστορία να σημειώσω ότι οι βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν στις 5 Μαρτίου 1950. Άγνωστο εάν οι κάτοικοι της Νέας Χηλής κράτησαν την απειλή τους απέναντι στους 61 υποψήφιους βουλευτές του Έβρου, που κατέβηκαν στις εκλογές ζητώντας μια θέση στη Βουλή.
Γεγονός είναι ότι ο καιρός περνούσε και οι κάτοικοι της Νέας Χηλής ακόμη ανέμεναν λύση στο πρόβλημά τους. Υποσχέσεις υπήρχαν, όχι όμως και οι απαραίτητες πιστώσεις από το Υπουργείο.
Στις 25/11/1951 ο δάσκαλος Γεώργιος Κανδηλάπτης - Κάνις θα στείλει μια παρόμοια επιστολή στον τότε Υπουργό Βορείου Ελλάδος και φίλο του Λεωνίδα Ιασονίδη, όπου του έγραψε για τα προβλήματα του χωριού από την έλλειψη σχολείου και τον παρακαλούσε για το αυτονόητο:
«Σεβαστέ μοι κ. Υπουργέ,
Επερωτών τα αίσια της πολυτίμου υγείας σας λαμβάνω το θάρρος να σας παρακαλέσω δια ταύτα:
Οι κάτοικοι του παρά την Αλεξανδρούπολιν χωρίου Νέα Χηλή, άνδρες εθνικόφρονες και αποκλειστικώς εκ Πόντου καταγόμενοι και λίαν φιλόμουσοι, έχουσι μιαν καίριαν λύπην, ότι δεν έχουσι κτίριον σχολείου και τα ατυχή τέκνα των ανερχόμενα ως μαθηταί εις 100-120 στεγάζονται εις εν ετοιμόρροπον οίκημα, όπερ μόλις δύναται να περιλάβη το πολύ μαθητάς 35 και όταν γίνεται η διδασκαλία οι λοιποί μαθηταί στεγάζονται εις την αυλήν, εις το ύπαιθρον, όπου υπόκεινται και εις το ψύχος, τον ήλιον, εις διαπληκτισμούς και βωμολοχίας και ούτω το έργον της διδασκαλίας γίνεται ατελές, καθότι το σχολείον ως διτάξιον εργάζεται αντιπαιδαγωγικώς και εκ περιτροπής μεταξύ των διδασκάλων και αδίκως καταπονούνται και οι διδάσκοντες και οι διδασκόμενοι.
Οι κάτοικοι λίαν φιλόμουσοι, είναι ολοπρόθυμοι και το αναγκαίον υλικόν εις λίθους, πλίνθους και ξυλείαν να μεταφέρωσι και τα θεμέλια ν΄ ανοίξωσιν, αρκεί το Υπουργείον της Παιδείας να χορηγήση την δέουσαν πίστωσιν. Σχετικά διαβήματα εγένοντο πολλάκις εκ μέρους των κατοίκων και υποσχέσεις εδόθησαν, αλλ΄ ουδέποτε γίνονται πράξεις και υποφέρει το χωρίον.
Όθεν, θερμώς παρακαλώ υμάς, εκ μέρους των παρακαλούντων με κατοίκων, όπως εν τη διακρινούση υμάς μεγαλοψυχία, φιλανθρωπία και δραστηριότητι και πατριωτισμό, όπως υιοθετήσετε το φλέγον τούτο ζήτημα και γράψητε αρμοδίως όπου δει και συντελεσθή το έργον τούτο και εστέ βέβαιοι ότι θα ανεγείρετε εν αθάνατον μνημείον της ενδόξου και καρποφόρου υπουργείας σας, αφού πρόκειται περί μορφωτικού σκοπού…». (www.alexpolisonline.com/2020/12/blog-post_86.html)
Τα προβλήματα πολλά και ζωτικής σημασίας στο Νομό Έβρου και τα κονδύλια δεν επαρκούσαν για να καλύψουν τόσες ανάγκες σε σχολικά κτίρια. Το έλεγε ο ίδιος ο Υπουργός Οικονομικών και Βουλευτής Έβρου Χρυσός Ευελπίδης.
Έτσι τα παιδιά της μεταπολεμικής Νέας Χηλής συνέχιζαν να πηγαίνουν στο παλιό ξύλινο προσφυγικό σχολείο. Και ας ήταν ο τρόμος για μερικά από αυτά, γιατί έτριζε το πάτωμα και οι μεγάλοι συζητούσαν κι έλεγαν πως θα πέσει και θα πλακώσει τα παιδιά. Ένα από τα παιδιά εκείνα ήταν και ο μικρός Παναγιώτης Μελίδης, ο μετέπειτα γιατρός και κάτοικος Αθηνών.
Κι ας ήταν ο φόβος για κάποια άλλα, που άκουγαν τις ιστορίες που έλεγαν οι μεγάλοι, πως στον πόλεμο οι Βούλγαροι κατακτητές έδερναν στο υπόγειο του σχολείου τους κατοίκους του χωριού. Ποιος ξέρει, ίσως στ΄ αυτιά τους να έφταναν οι φωνές των συγχωριανών τους και ίσως με το μυαλουδάκι τους να έπλαθαν φοβερές εικόνες.
Τα παιδιά της μεταπολεμικής Νέας Χηλής συνέχιζαν να μπαίνουν στην αίθουσα του ξύλινου σχολείου και να παρακολουθούν τα μαθήματα με τερλίκια στα πόδια. Ο λόγος; Για να είναι καθαρό το παλιό πάτωμα, που καθάριζε η κυρία Χαρίκλεια με τη συνδρομή της δασκάλας Αλεξάνδρας Αγγελίδου - Σπετσιώτου.
![]() |
| Η δασκάλα Αλεξάνδρα Αγγελίδου - Σπετσιώτου με μαθητές της Ν. Χηλής. Τα ομοιόμορφα ντυμένα παιδιά προϊδεάζουν ότι πρόκειται για κάποια Εθνική γιορτή |
Δε γνωρίζω εάν και το σχολείο της Νέας Χηλής το είχαν επιτάξει για να συστεγαστούν σ΄ αυτό οικογένειες ανταρτόπληκτων, όπως συνέβαινε με άλλα σχολεία της περιφέρειας Αλεξανδρούπολης.
Έτσι μου είναι άγνωστο αν τα παιδιά της μεταπολεμικής Νέας Χηλής στο ξύλινο σχολείο είχαν εικόνες ανάλογες με τους μαθητές των σχολείων της πόλης, όπου άκουγαν τον ατυχή σύνοικο να παίζει λύρα, ή την κυρία Συμέλα να μαλώνει τα παιδιά γιατί έριξαν το λάδι στη σόμπα και μύριζε ο τόπος καμένο λάδι, ή αν είχαν έναν μπάρμπα Ιορδάνη που έβριζε Χριστούς και δαίμονες γιατί δεν έκοβε το τσεκούρι του.
Δε γνωρίζω αν και στο σχολείο της Νέας Χηλής υπήρχε ένας κυρ Μποντός να εκθειάζει τα λεμπεμπλιά* του και τα γλυκά κοκόρια του, ούτε αν είχε για γείτονα έναν μερακλωμένο ημιάνεργο έφηβο να ξελαρυγγιάζεται τραγουδώντας άλλοτε «τα πράσινα μάτια» και άλλοτε τον «καπετάνιο Ζέππο». (εφημερίδα "Ο Τύπος της Θράκης")**
Να σημειώσω εδώ ότι κατά τον εμφύλιο πολλά χωριά ερήμωσαν και οι κάτοικοι μετακινήθηκαν στην πόλη, αναζητώντας ασφάλεια και καλύτερες συνθήκες ζωής.
Οι εργασίες για την οικοδόμηση του νέου σχολείου της Νέας Χηλής (πέτρινο) θα ξεκινήσουν το Μάρτιο του 1952 και το Μάιο το μονοτάξιο σχολείο θα προαχθεί σε 3/τάξιο.
Σύμφωνα με μαρτυρίες κατοίκων πολύ γρήγορα το σχολείο ετοιμάστηκε με πέτρα που μετέφεραν οι ίδιοι οι κάτοικοι της Νέας Χηλής από το λατομείο που υπήρχε μεταξύ των χωριών της Παλαγίας και του Ποταμού.
Είναι γνωστή η εθελοντική συμμετοχή των κατοίκων της Νέας Χηλής στην ανέγερση του σχολείου του χωριού αλλά και της εκκλησίας τους. Το μαρτυρά σχετική επιστολή της Σχολικής Εφορείας προς τον Δήμο Αλεξανδρούπολης στις 15 Μαΐου 1952, με την οποία ζητούσαν μικρή οικονομική ενίσχυση: «... οι κάτοικοι με προθυμία προσφέρονται να βοηθήσουν στην ανέγερση του σχολείου όμως οι γεωργικές εργασίες του θέρους τους απασχολούν στα χωράφια τους. Επίσης εδώ ανεγείρεται και εκκλησία και οι κάτοικοι βρίσκονται σε δίλημμα που να προσφέρουν την προσωπική τους εργασία» (με την ίδια πέτρα ανεγέρθηκε και η πέτρινη εκκλησία του Αγίου Γεωργίου).
Για την ιστορία να προσθέσω ότι την ίδια περίοδο είχαν διατεθεί χρηματικά ποσά από τον Έρανο Πρόνοιας των Βορείων Επαρχιών για την ανέγερση και των σχολείων της Νίψας, του Πρωτοκκλησίου, των Βρυσικών, της Ζώνης, του Θουρίου κ.α.
Φαίνεται όμως ότι υπήρχαν προβλήματα με τα ανεγερθέντα σχολεία. Από τη μια οι εργολάβοι είχαν παραδώσει τα σχολικά κτίρια χωρίς την ύπαρξη των αναγκαίων αποχωρητηρίων και από την άλλη οι υπεύθυνες σχολικές επιτροπές καθυστερούσαν να παραλάβουν τα κτίρια.
Έτσι η έναρξη της σχολικής χρονιάς βρήκε τους μαθητές εκτός των σχολικών αιθουσών (εφημερίδα "Ελεύθερη Θράκη", 2 Νοεμβρίου 1952)
Το πιθανότερο η λύση να δόθηκε πολύ άμεσα, με αφορμή και τη διεξαγωγή των βουλευτικών εκλογών στις 16 Νοεμβρίου του 1952. Ίσως έτσι να πραγματοποιήθηκαν και τα απαραίτητα εγκαίνια στα σχολεία, ξεκινώντας με αυτό της Νέας Χηλής στην εκπνοή του 1952.
Όχι πολύ αργότερα, στις αρχές του 1953 πραγματοποιήθηκαν και τα εγκαίνια του σχολείου της Νίψας, που η εφημερίδα «Ελεύθερη Θράκη» κάλυψε με λεπτομερέστατο ρεπορτάζ.
Μ΄ αυτά και μ΄ αυτά χάσαμε την ευκαιρία να τύχει και το σχολείο της Νέας Χηλής της απαραίτητης προβολής από τις εφημερίδες, ανάλογης με αυτή του σχολείου της Νίψας.
Υ.Γ.
* Τα λεμπεμπλιά του (αφράτα στραγάλια) και τα γλυκά κοκόρια του (το γλειφιτζούρι των παιδικών μας χρόνων).
** Στο ρεπορτάζ της εφημερίδας "Ο Τύπος της Θράκης" το Δεκέμβριο του 1947, που αφορούσε τα επιταγμένα σχολεία της Αλεξανδρούπολης για την εγκατάσταση ανταρτόπληκτων οικογενειών, αναγράφονται μεταξύ άλλων και τα εξής:
- Στην πόλη εκείνη την περίοδο λειτουργούσαν 5 δημόσια δημοτικά σχολεία, ένα μουσουλμανικό (μονοτάξιο) και δυο πρότυπα της Ζαριφείου Παιδαγωγικής Ακαδημίας (1 μονοτάξιο και 1 εξατάξιο).
- Παλαιότερα ο αριθμός των μαθητών έφτανε τους 1.600 - 1.700. Με την αθρόα εγκατάσταση των ανταρτόπληκτων οικογενειών στα σχολικά κτίρια υπήρχαν και μαθητές που είχαν ανάγκη να εξασφαλίσουν τη στοιχειώδη εκπαίδευση, που λόγω του πολέμου δεν μπόρεσαν να ολοκληρώσουν. Έτσι ο αριθμός των μαθητών στα σχολεία ξεπερνούσε τις 2.000.
- Με την έναρξη της σχολικής χρονιάς 1947-1948 αντί να υπάρχουν οκτώ δημοτικά σχολεία, υπήρχαν διαθέσιμες μόνο οι δυο αίθουσες της Ζαριφείου Ακαδημίας που δεν επιτάχθηκαν. Επίσης δεν εγκαταστάθηκαν ανταρτόπληκτοι στο μικρό διδακτήριο του Δ΄ διτάξιου σχολείου της Καλλιθέας, καθώς εκεί στεγάζονταν η Σχολή Οδηγών.
- Στα επιταγμένα σχολεία το μάθημα γινόταν μεταξύ της μπουγάδας, των εγκατεστημένων ανταρτόπληκτων, του αμανέ, του μικρο-καυγά και του κουτσομπολιού.
Άντε τώρα εσύ να είσαι δάσκαλος και να καλείσαι να κάνεις μάθημα σ΄ εκείνο το σουρεαλιστικό περιβάλλον. Όσο για τα παιδιά, ποιος ξέρει, μπορεί και να το διασκέδαζαν.
- Επίσης θα ήθελα να προσθέσω ότι με τα χρήματα του Πανελληνίου Εράνου της Αρχιεπισκοπής Αθηνών θεμελιώθηκαν, εκτός από την εκκλησία της Νέας Χηλής (που ανεγείρονταν παράλληλα με το σχολείο) και οι ναοί της Νίψας, του Αρίστηνου, του Δορίσκου, της Καβησού κ.α.
- Νέα Χηλή: Ποιος να το περίμενε ότι η απομονωμένη για χρόνια μικρή αγροτική δυτική συνοικία της Αλεξανδρούπολης, θα εξελισσόταν σ΄ αυτό που είναι σήμερα.
Μ΄ ένα 12/θέσιο πρότυπο δημοτικό σχολείο, με το νηπιαγωγείο της (ένα γυμνάσιο απουσιάζει τώρα και για λόγους αποκέντρωσης).
Με δυο εκκλησίες, η παλιά η πέτρινη και η νεότερη ακόμη μεγαλύτερη για να καλύπτει τις ανάγκες και των νέων πολυπληθών ενοριτών της.
Μια συνοικία που περιβάλλεται από δυο πανεπιστημιακές σχολές και το μεγάλο Νοσοκομείο.
Ένας τόπος καλοκαιρινού προορισμού με εκατοντάδες επισκέπτες κάθε χρόνο, με τα ξενοδοχεία και τα Airbnb της, με τη μεγάλη οργανωμένη παραλία της (κάποιοι χαριτολογώντας τη χαρακτηρίζουν ως Latin παραλία, από το όνομα της ομώνυμης χώρας της Λατινικής Αμερικής - βέβαια καμία σχέση, εκείνη γράφεται Χιλή και όχι Χηλή και έχει παντελώς διαφορετική ερμηνεία και προέλευση).
Νέα Χηλή, με το τοπόσημό της τα »Κόκκινα Βράχια» και τη σύγχρονη ηλεκτρονική φρυκτωρία της. (www.alexpolisonline.com/2018/09/blog-post_264.html)
Με τις δημοτικές υποδομές. Ιατρείο και ΚΕΠ. Με το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και Λαογραφίας του π. Γεωργίου Κομνίδη.
Με δυο φαρμακεία, μεγάλο super market, αλλά και τα μικρότερα μαγαζιά, το μανάβικο, το κρεοπωλείο, τα καφέ, τα καταστήματα εστίασης, τους φούρνους, τα καφενεία, το κατάστημα με εφημερίδες και περιοδικά, τη συχνότατη αστική συγκοινωνία, την πιάτσα ταξί και το γήπεδό της.
Μια συνοικία στο δυτικό βραχίονα της Αλεξανδρούπολης, που έμοιαζε λες και έκανε χρόνια Ιώβεια υπομονή, προσδοκώντας ότι θα έρθει η στιγμή που θα τη βγάλει από την απομόνωση και θα την ενώσει με την πόλη.
Νέα Χηλή, η δυτική συνοικία της πόλης, που ατενίζει το νησί της Σαμοθράκης και τον μακρινό ορίζοντα!
Και να βάλω και λίγο Καβάφη στην κουβέντα μας, παραφράζοντας τους στίχους του: Την εμορφιά έτσι πολύ ατένισα, που δεν γνωρίζω εάν ποτέ θα είναι πλήρης η όρασίς μου!
Γιατί προσδοκούμε πάντα περισσότερα και ομορφότερα για τη Νέα Χηλή, την δυτική συνοικία της Αλεξανδρούπολης.
Κωνσταντίνος Καβάφης: Ποίημα «Έτσι πολύ ατένισα»
Τὴν ἐμορφιὰ ἔτσι πολὺ ατένισα,
ποῦ πλήρης εἶναι αὐτῆς ἡ ὅρασίς μου.
Γραμμὲς τοῦ σώματος. Κόκκινα χείλη. Μέλη ἡδονικά.
Μαλλιὰ σὰν ἀπὸ ἀγάλματα ἑλληνικά παρμένα·
πάντα ἔμορφα, κι ἀχτένιστα σὰν εἶναι,
καὶ πέφτουν, λίγο, ἐπάνω στ' ἄσπρα μέτωπα.
Πρόσωπα τῆς ἀγάπης, ὅπως τἄθελεν
ἡ ποίησίς μου....... μὲς στὲς νύχτες τῆς νεότητός μου,
μέσα στὲς νύχτες μου, κρυφά, συναντημένα......
Ουρανία Πανταζίδου
Υποπλοίαρχος Π.Ν. (ε.α)
[post_ads]














ΣΧΟΛΙΑ
Μπορείτε να σχολιάσετε μέσω Facebook ή Blogger (Google) επιλέγοντας την αντίστοιχη καρτέλα από πάνω