Φίλιππος Γουλής, υπηρεσιακός Δήμαρχος Αλεξανδρούπολης 1950-1951 και οι πρώτες αυτοδιοικητικές εκλογές μεταπολεμικά

Στο παρόν αφιέρωμα θα σταθώ στον υπηρεσιακό Δήμαρχο Αλεξανδρούπολης, Πρωτοδίκη Φίλιππο Γουλή, που ήταν ο τελευταίος διορισμένος δήμαρχος.

της Ουρανίας Πανταζίδου

Με αφορμή την πρόσφατη φιλοξενία του ετήσιου τακτικού συνεδρίου της Κ.Ε.Δ.Ε. (Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας) στην Αλεξανδρούπολη, σκέφθηκα να κάνω ένα σύντομο αφιέρωμα στις πρώτες μετά τον πόλεμο αυτοδιοικητικές εκλογές, που προκηρύχθηκαν - αρχικά για την Κυριακή 3 Σεπτεμβρίου 1950. Όμως λόγω προβλημάτων που υπήρχαν στους εκλογικούς καταλόγους μετατέθηκε η ημερομηνία για τις 24 Σεπτεμβρίου 1950.

Οι εκλογές, παρόλο που το Υπουργείο Εσωτερικών ήταν κατηγορηματικό ότι δεν θα υπήρχε άλλη μετάθεση της ημερομηνίας διεξαγωγής, τελικά μετατέθηκαν ξανά για τις 15 Απριλίου 1951.

Έως τότε οι Δήμαρχοι διορίζονταν από το Κράτος. Στο Δήμο της Αλεξανδρούπολης από την 1η Απριλίου 1945 και μετά εναλλάσσονταν οι διορισμένοι Δήμαρχοι Θωμάς Λαλέτας και Κωνσταντίνος Αλτιναλμάζης (απεβίωσε εν ενεργεία το 1948).

Σχετικά είχα αναφερθεί σε παλαιότερο άρθρο μου με τίτλο «Η δύσκολη ζωή στην Αλεξανδρούπολη μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου» (www.alexpolisonline.com/2024/12/blog-post_7.html).

Στο παρόν αφιέρωμα θα σταθώ στον υπηρεσιακό Δήμαρχο, Πρωτοδίκη Φίλιππο Γουλή, και αυτό γιατί ήταν ο τελευταίος διορισμένος Δήμαρχος της Αλεξανδρούπολης. Σύμφωνα με έγγραφο του Υπουργείου Δικαιοσύνης θα παρέμενε στη θέση του Δημάρχου έως τη διεξαγωγή των εκλογών, που είχαν προκηρυχθεί αρχικά για τις 24/9/1950.

Ο Φίλιππος Γουλής ανέλαβε τη Δημαρχία στις 17 Αυγούστου 1950. Από τους πρώτους στόχους που έθεσε ήταν η ανάδειξη της Αλεξανδρούπολης ως τουριστικό κέντρο. Στο πλαίσιο αυτό πίστευε ότι η ανάπλαση των κεντρικών δρόμων, των κήπων και των πάρκων της πόλης θα αναδείκνυαν καλύτερα την ακριτική πόλη.

Έτσι προσκάλεσε τον Κωνσταντίνο Βερδεσόπουλο, προϊστάμενο Πρασίνου του Δήμου Αθηναίων, με σκοπό τη διαρρύθμιση των κήπων, πάρκων και δεντροστοιχιών της πόλης. Ο Κωνσταντίνος Βερδεσόπουλος θα φθάσει στην Αλεξανδρούπολη στις 23 Αυγούστου 1950.

Στις 4 Οκτωβρίου 1950 ο Φίλιππος Γουλής θα δημοσιεύσει έκθεση, στην οποία μεταξύ άλλων γράφει μια σειρά από αγαθά που διέθετε η πόλη καθώς και έργα που μπορούσαν να γίνουν, ώστε να καταστήσουν της Αλεξανδρούπολη τουριστικό κέντρο.

Μεταξύ άλλων γράφει για τη σύγχρονη πολεοδομική ρυμοτομία της πόλης και τον ανοικτό ορίζοντα στη θάλασσα, τις εγκαταστάσεις θερμών και ψυχρών λουτρών, που συγκέντρωναν κάθε τουριστική σεζόν πλήθος κόσμου. Για τις ξενοδοχειακές μονάδες γράφει ότι αυτές μπορούν να συναγωνιστούν ανάλογες σε όλη τη χώρα.

Επισημαίνει την καθημερινή αεροπορική σύνδεση της Αλεξανδρούπολης με την Αθήνα, το σιδηροδρομικό δίκτυο - των Σιδηροδρόμων του Κράτους (Σ.Ε.Κ.) και της εταιρείας των Γαλλοελληνικών, όπως και την τακτική συγκοινωνία από θαλάσσης δια μέσω του λιμανιού της.

Μάλιστα σημειώνει ότι μετά και τα έργα που πραγματοποιούνται με τα χρήματα της βοήθειας Μάρσαλ το λιμάνι εξελίσσεται σε ένα από τα καλύτερα της χώρας και η Αλεξανδρούπολη καθίσταται συγκοινωνιακός κόμβος.

Σύμφωνα με τον Οργανισμό Λιμένος Αλεξανδρούπολης (Ο.Λ.Α.) την περίοδο 1950-1951 κατασκευάστηκε η επέκταση του προσήνεμου μώλου κατά 315 μ. (φτάνοντας συνολικά, από την αφετηρία του, τα 835 μ.) ενώ την περίοδο 1951-1952 το ύφαλο τμήμα του υπήνεμου μώλου μήκους 525 μ.

Αλλά και για την πυκνή συγκοινωνία με τα λεωφορεία γράφει, που συνέδεαν την Αλεξανδρούπολη δυτικά με τη Μάκρη, την Κομοτηνή (έδρα της Γενικής Διοικήσεως Θράκης), την Ξάνθη, τη Δράμα, την Καβάλα κ.λ.π.

Επίσης κάνει αναφορά στον Γαλλοελληνικό Σιδηρόδρομο που συνέδεε την πόλη προς βορά με τα λουτρά της Τραϊανούπολης, τις Φέρες, το Σουφλί, το Διδυμότειχο, την Ορεστιάδα μέχρι τα Βουλγαρικά σύνορα και εν συνεχεία προς ανατολάς με την Τουρκία, μέσω του δικτύου των Τουρκικών Σιδηροδρόμων.

Γράφει για τα έργα που γίνονταν για τη βελτίωση των δρόμων, όπως την κεντρική Λεωφόρο Βασιλέως Γεωργίου Β΄ πλάτους 32 μ. (η σημερινή Λεωφόρος Δημοκρατίας), που ήταν επιστρωμένη με άσφαλτο ενώ υπήρχε πλούσια δεντροστοιχία και πρασιά.

Τμήμα της οδού Βασιλέως Γεωργίου Β΄ το 1950-1951
https://www.amapola.gr

Αναφέρει την κεντρική οδό της 14ης Μαΐου, που οδηγούσε στο σταθμό των κρατικών σιδηροδρόμων (Σ.Ε.Κ.) και που ήταν στρωμένη με σκυρόδεμα αλλά και την κυβολιθοστρωμένη οδό Εμπορίου, που διέσχιζε την αγορά, ενώ οι υπόλοιποι οδοί συντηρούνταν από το Δήμο με αμμοχάλικο, με πρόβλεψη για ασφαλτόστρωση των κεντρικών οδών, εφόσον ενισχυθεί ο Δήμος οικονομικά.

Η οδός 14ης Μαΐου
https://www.amapola.gr

Στη συνέχεια επισημαίνει ως αξιοθέατα τα υπό διαμόρφωση πάρκα, ενώ γύρω από την πόλη και σε απόσταση περίπου 5 - 12 χιλ. σημειώνει τις αξιόλογες τοποθεσίες, όπως την παραθαλάσσια κωμόπολη Μάκρη (έδρα Κοινότητας) με τα εξοχικά κέντρα, τους ελαιώνες και τα οπωροφόρα δέντρα αλλά και τη "Σπηλιά του Κύκλωπα" και τ΄ άλλα ερείπια Βυζαντινής εποχής.

Για τη σπηλιά του Κύκλωπα κ.λ.π. έχω γράψει σε πρόσφατο άρθρο μου: www.alexpolisonline.com/2025/07/i-spilia-tou-kyklopa-sti-makri-kai-i-oikogeneia-pliauzer.html

Επίσης γράφει για το χωριό Δίκελλα 3 χιλ. δυτικότερα της Μάκρης, με τα λείψανα αρχαίων κτιρίων, όπου έγιναν ανασκαφές από αρχαιολόγους το 1940 (πιθανόν ν΄ αναφέρεται στον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Ζώνης κοντά στα Δίκελλα).

Βορειότερα σημειώνει το χωριό Ποταμός με τον ομώνυμο σιδηροδρομικό σταθμό, όπου σώζονται ερείπια της εποχής του Μεγάλου Αλεξάνδρου αλλά και Βυζαντινής, φρούρια ασφαλείας της μεγάλης Εγνατίας οδού Δυρραχίου - Κωνσταντινουπόλεως.

Γράφει για τα ιαματικά λουτρά Τραϊανούπολης (έργο της εποχής του αυτοκράτορα Τραϊανού 98-117 μ.Χ.) με τους εκατοντάδες επισκέπτες κάθε χρόνο.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η Αλεξανδρούπολη και για τους ερασιτέχνες αλιείς και τους κυνηγούς, όπου η φύση παρείχε άφθονα και εκλεκτά θηράματα. Είναι γνωστό ότι η ευρύτερη περιοχή της Αλεξανδρούπολης έως τον ποταμό 'Εβρο (Γκιαούρ-Αντά) ανατολικά και δυτικά μεταξύ Νέας Χηλής και Μάκρης ήταν κυνηγότοπος. (www.alexpolisonline.com/2017/12/blog-post_482.html)

Ο Φίλιππος Γουλής ολοκληρώνει την έκθεσή του με τη Σαμοθράκη, αναφέροντας τα πλούσια δώρα με τα οποία προίκισε η φύση το νησί, το μεγάλο ενδιαφέρον που παρουσιάζουν τα αρχαία, με τις ανασκαφές που έφεραν στην επιφάνεια και το άγαλμα της φτερωτής Νίκης της Σαμοθράκης, έργο παγκόσμιας καλλιτεχνικής και συμβολικής λατρείας (βρίσκεται στο μουσείο Λούβρου στη Γαλλία).

Αναφέρει το μικρό μουσείο που κτίστηκε από τον αρχαιολόγο καθηγητή Karl Lehmann το 1938 αλλά και για τις ανασκαφές που είχαν ξεκινήσει τότε και σταμάτησαν λόγω του πολέμου το 1940.

Γράφει για τις νέες ανασκαφές που επαναλήφθηκαν το 1950, καθώς και για το συνοικισμό "Θέρμα" με τις ιαματικές πηγές, γνωστές από την αρχαιότητα. Εκεί συνέρρεαν αυτοκράτορες και βασιλείς, ακόμη και ο Φίλιππος ο Μακεδών με την Ολυμπιάδα. Λέγεται ότι εκεί στις ιαματικές πηγές η Ολυμπιάδα συνέλαβε τον γιο τους, τον μετέπειτα Μέγα Αλέξανδρο. Ενώ δεν παραλείπει να σημειώσει ότι εάν υπήρχε η κρατική αρωγή θα μπορούσε η Σαμοθράκη ν΄ αποτελέσει λουτρόπολη ανώτερη από το Λουτράκι, τα Μέθανα, την Αιδηψό κ.α.

Τέλος επισημαίνει ότι η Αλεξανδρούπολη ως ακραία έδρα Νομού της Ελλάδας και πρώτος σταθμός του εξ ανατολών εισερχόμενου ξένου θα πρέπει να τύχει ανάλογης προσοχής εκ μέρους των αρμοδίων τουριστικών αρχών και ν΄ αναγνωριστεί ως τουριστικό κέντρο.

Όπως είδαμε ο Φίλιππος Γουλής στο σύντομο πέρασμά του από το Δήμο Αλεξανδρούπολης έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στη δεντροφύτευση και τον καλλωπισμό των δρόμων. Τότε διαμορφώθηκαν και τα παρτέρια στις πλατείες του παλιού Δημαρχείου και Ανατολικής Θράκης όπως και κατά μήκος της παραλιακής οδού Τσώρτσιλ. Την περίοδο εκείνη έγινε και η δεντροφύτευση δυτικότερα της πόλης προς τα σφαγεία, συμμετείχαν δε σύσσωμα τα σχολεία της πόλης.

Του ασκήθηκε όμως κριτική όταν ο Δήμος έκοψε όλα τα μεγάλα δέντρα, πολλά εκ των οποίων μετρούσαν ζωή πάνω από 50 και πλέον χρόνια.

Όταν συντάκτης της εφημερίδας "Ελεύθερη Θράκη" τον επισκέφθηκε, σε σχετική ερώτηση εκείνος απάντησε ότι κόβονται τα παλιά δέντρα για να φυτευθούν νέα, ανάλογα και με τη σύγχρονη πολεοδομική ρυμοτομία της πόλης και την ευθυγράμμιση των δενδροστοιχιών, για λόγους καλαισθησίας αλλά και τουριστικούς.

Το σίγουρο είναι ότι μετά μισό και πλέον αιώνα η πόλη δεν θα μπορούσε να είναι η ίδια, εάν λάβουμε υπόψη και τους καταστροφικούς πολέμους (Βαλκανικούς, Α΄Π.Π. και Β΄Π.Π.).

Στο πλαίσιο της ανάπλασης των δρόμων, των κήπων και των πάρκων δεν την γλύτωσε ούτε το ιστορικό δέντρο, το Ντεντέ Αγάτς, που η παράδοση θέλει να έλκει την αρχική ονομασία της η πόλη (Δεδέαγατς).

Το Νοέμβριο του 1950 θα δημοσιευτεί η μετάθεση του Φιλ. Γουλή για την Καβάλα. Χρέη Δημάρχου Αλεξανδρούπολης εκτελεί ο Αλ. Καραγιαννίδης, ο οποίος σε προκήρυξη του Δήμου για την κατασκευή κρασπέδων και ρείθρων στις οδούς Μοσχονησίων και Δικαστηρίου υπογράφει στις 15/11/1950 ως Δημαρχών Αλεξανδρουπόλεως.

Όμως αυτό κράτησε ελάχιστες μέρες. Η εφημερίδα "Ελεύθερη Θράκη" στο φύλλο της 11ης Δεκεμβρίου 1950 επαινεί τον Δήμαρχο Φίλιππο Γουλή για τον καλλωπισμό των δρόμων της πόλης και προτρέπει τους κατοίκους να προστατέψουν τα νεοφυτευθέντα δενδρύλια.

Όπως φαίνεται οι διαδοχικές παραιτήσεις των Κυβερνήσεων Σοφοκλή Βενιζέλου το Νοέμβριο και η μετάθεση της διεξαγωγής των δημοτικών εκλογών για τις 15/4/1951 επανέφεραν τον Φίλιππο Γουλή σχεδόν αμέσως πίσω στη θέση του Δημάρχου.

Για την ιστορία να σημειώσω ότι τον Αύγουστο του 1950 είχε παραιτηθεί η Κυβέρνηση Πλαστήρα και σχηματίστηκε νέα υπό τον Σοφοκλή Βενιζέλο (Αύγουστος - Σεπτέμβριος).

Όμως κι εκείνη η Κυβέρνηση ήταν βραχύβια καθώς θα παραιτηθεί και θα σχηματιστεί νέα και πάλι υπό τον Σ. Βενιζέλο (Σεπτέμβριος έως Νοέμβριο).

Το Νοέμβριο θα αναγκαστεί και πάλι σε παραίτηση λόγω του σκανδάλου που είχε ξεσπάσει στον ΟΛΠ (κατάχρηση κάποιων εκατομμυρίων).

Τέλος και αφού έγιναν αλλαγές και ανακατατάξεις στα πρόσωπα σχηματίστηκε μια νέα Κυβέρνηση, πάλι υπό τον Σ. Βενιζέλο τον Ιανουάριο του 1951.

Στις δημοτικές εκλογές της 15ης Απριλίου 1951 πλειοψήφησε ο συνδυασμός του γιατρού Μενέλαου Μαστράφη, ο οποίος στη συνεδρίαση του Σώματος την Τρίτη 29 Μαΐου 1951 αναδείχθηκε Δήμαρχος Αλεξανδρούπολης με 16 ψήφους (υποστηριζόμενος από το συνδυασμό του Κώστα Ορφανού) έναντι 14 του Αλ. Καραγιάννη, που υποστηρίχθηκε από το Θ. Λαλέτα.

Στις εκλογές εκείνες για πρώτη φορά συμμετείχαν και γυναίκες, με δικαίωμα όμως μόνο του εκλέγεσθαι για δημοτική ή κοινοτική σύμβουλος. Οι γυναίκες θα μπορούσαν να εξισωθούν με τους άνδρες και να εκλέγονται Δήμαρχοι από τις επόμενες εκλογές του 1954.

Οι πρωτοπόρες γυναίκες που συμμετέχουν στα ψηφοδέλτια για το Δήμο της Αλεξανδρούπολης ήταν ελάχιστες: Σμαρώ Καρυωτάκη, Πηνελόπη Μολλά, Κατίνα Ευαγγελίδου, Αναστασία Χρ. Σαμαρά, Άννα Ελευθ. Γκιρτζή. Στο νέο Δημοτικό Συμβούλιο που ορκίστηκε στις 14/5/1951 δεν υπήρχε καμία γυναίκα.

Πριν αποχωρήσει ο Φίλιππος Γουλής από το Δήμο της Αλεξανδρούπολης θα παρακολουθήσει τους διασυλλογικούς αγώνες στίβου μεταξύ Μακεδονικού Θεσσαλονίκης και Εθνικού Αλεξανδρούπολης στο Δημοτικό γυμναστήριο της πόλης.

Επίσης θα παραστεί στα πανηγυρικά εγκαίνια του δρόμου Αλεξανδρούπολης - Ορεστιάδας ενώ θα υποδεχθεί και θα προσφωνήσει τον Στρατηγό Παπάγο.

Και κάπως έτσι έκλεισε τη θητεία του ως υπηρεσιακός Δήμαρχος Αλεξανδρούπολης (Αύγουστος 1950 - Μάιος 1951).

Όταν αποχώρησε από τη θέση του υπηρεσιακού Δημάρχου στα τέλη Μαΐου 1951 μόνο θετικά σχόλια είχαν να πουν και να γράψουν στις τοπικές εφημερίδες για τη συμβολή του στον εξωραϊσμό της πόλης. Ακόμη και όταν του είχε ασκηθεί κριτική για το κόψιμο των παλιών μεγάλων δέντρων για να φυτευθούν νέα, αναγνώρισαν ότι το τελικό αποτέλεσμα ήταν θετικό για την πόλη. Μάλιστα η εφημερίδα ο "ΤΥΠΟΣ της Θράκης" γράφει: «Ο κ. Γουλής ας είναι παράδειγμα στους νέους μας δημοτικούς άρχοντες, από τους οποίους ο λαός της Αλεξανδρουπόλεως περιμένει έργα και μόνον έργα».

Βέβαια μετά δύο χρόνια, με αφορμή και πάλι το κόψιμο δέντρων από την τότε Δημοτική Αρχή και τον μη καλλωπισμό της μοναδικής παραλιακής λεωφόρου, θ΄ ασκηθεί κριτική για το κόψιμο του ιστορικού δέντρου της πόλης επί Δημαρχίας Φίλιππου Γουλή.

Η εφημερίδα "Ελεύθερη Θράκη" επιρρίπτει ευθύνες στο τότε Δημοτικό Συμβούλιο, που δεν ενημέρωσε το Δήμαρχο για το ιστορικής σημασίας δέντρο, που έπρεπε να κρατηθεί στη θέση του πάση θυσία*.

Στιγμιότυπα από την Αλεξανδρούπολη επί Δημαρχίας Φ. Γουλή

- Τέσσερις μέρες πριν αναλάβει και επίσημα Δήμαρχος ο Φίλιππος Γουλής (17/8) παρακολούθησε με την ιδιότητα του Προέδρου Πρωτοδικών Έβρου τους 16ους Πανθρακικούς Αγώνες Στίβου, που διεξήχθησαν στην Αλεξανδρούπολη στις 13/8/1950.

Πρώτος στη γενική βαθμολογία τότε είχε ανακηρυχθεί ο Εθνικός Αλεξανδρούπολης ενώ συμμετείχαν και οι: Αθλητική Ένωση Κομοτηνής, Φίλιπποι Καβάλας, Ηρακλής Καβάλας, Ορφέας Ξάνθης, Ελπίς Δράμας, Έβρος Σουφλίου, Αθλητική Ένωση Διδυμότειχου, Ορέστης Ορεστιάδας, Ασπίς Ξάνθης, και Δόξα Δράμας.

Από τους 16ους Πανθρακικούς Αγώνες. Δεξιά ο πρωταθλητής του Εθνικού Φώτης Κοσμάς
ανάβει τη δάδα με τη φλόγα η οποία μεταφέρθηκε από τους ηρωικούς Μεταξάδες Έβρου
(εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ)

- Εκείνες τις μέρες έγιναν και τα εγκαίνια του ζαχαροπλαστείου ΕΛΒΕΤΙΚΟΝ, ένα κόσμημα για την πόλη όπως το αποκάλεσαν, που οι πολίτες της πόλης το αγκάλιασαν με πολύ θέρμη.

Τα εγκαίνια είχαν αναγγελθεί αρχικά για τις 30 Ιουλίου 1950, υπό τη γενική διεύθυνση των Μιχαήλ και Βλάση Τσανκίδη. Όμως, όπως φαίνεται η διάλυση της Ετερόρρυθμης Εμπορικής Εταιρείας των Μιχαήλ και Βλάσση Τσανκίδη με τον Θεόδωρο Πανταζή έφερε και τη μετάθεση της ημερομηνίας των εγκαινίων, καθώς το ζαχαροπλαστείο ΕΛΒΕΤΙΚΟΝ θα περάσει αποκλειστικά στον Θεόδωρο Πανταζή. Για την ιστορία να σημειώσω ότι οι αδελφοί Τσανκίδη είχαν ένα ζαχαροπλαστείο με το όνομα ΕΛΒΕΤΙΚΟΝ και στο Διδυμότειχο, το οποίο μετονόμασαν σε ΠΙΝΔΟΣ.

- Η Αλεξανδρούπολη την περίοδο εκείνη απέκτησε τρία νέα υποκαταστήματα τραπεζών: Ιονική επί της Ελευθερίου Βενιζέλου 22, Εμπορική επί της Πλατείας Τρούμαν 9 και της Τράπεζας της Ελλάδος επί της Βασ. Γεωργίου Β΄ 108.

Η Πλατεία Τρούμαν (σημερινή πλατεία Ελευθερίας) το 1951

- Στις 3 Σεπτεμβρίου 1950 ο Φ. Γουλής υποδέχθηκε τον Πρέσβη του Καναδά στην Αθήνα με την οικογένειά του. Ο Καναδός Πρέσβης θα παραστεί στα εγκαίνια του εγκατασταθέντος ιατρείου στο ΠΙΚΠΑ επί της οδού Ρούσβελτ 73 (σημερινή Ι. Καβύρη), δωρεά της ελληνικής πολεμικής περίθαλψης του Καναδά. Σ΄ ένδειξη ευγνωμοσύνης η πλατεία του παλιού Δημαρχείου ονομάστηκε Πλατεία Καναδά, ο δε Πρεσβευτής και τα μέλη της οικογένειάς του ανακηρύχθηκαν επίτιμοι πολίτες της Αλεξανδρούπολης.

- Το Δεκέμβριο του 1950 θα υποδεχθεί τον Αρχηγό της Αμερικανικής Οικονομικής Αποστολής Ρότζερ Λάπαμ και τη σύζυγό του. Ο Αμερικανός επίσημος επισκέφθηκε το παλιό και το νέο χωριό της Νίψας, που ιδρύονταν τότε καθώς και το χωριό του Άβαντα και συζήτησε με τους κατοίκους για τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν.

Μάλιστα ο Αμερικανός επιτετραμμένος είχε άποψη και για τις ελληνικές αυτοδιοικητικές εκλογές, υποστηρίζοντας πως στους Δήμους και τις Κοινότητες θα πρέπει να δοθούν συγκεκριμένες εξουσιοδοτήσεις και να εξευρεθούν οι αναγκαίοι πόροι. Και οι τοπικοί οργανισμοί αυτοδιοικήσεως θα πρέπει να μετέχουν δικαίως στη διανομή του κρατικού εισοδήματος, ώστε και μετά των ιδίων πόρων να καταστούν ικανοί για μια σύγχρονη και αποδοτική διοίκηση. Τόνιζε δε ότι οι ελεύθερες εκλογές θα πρέπει να γίνουν το συντομότερο, καθώς είναι πυλώνας της Δημοκρατίας.

Να σημειώσω εδώ ότι η ανοικοδόμηση του νέου χωριού της Νίψας πραγματοποιήθηκε από τους ίδιους τους κατοίκους με τη συνδρομή του κράτους και πιστώσεις από το Σχέδιο Μάρσαλ.

Χωριό Νίψα 1951. Ο πρόεδρος Παναγιώτης Τσιτσεκίδης
και ο Περιφερειακός μηχανικός Γεώργιος Νινιός
εξετάζουν ένα από τα λυόμενα πλαίσια
παραθύρου της Αμερικανικής βοήθειας.
Εφημερίδα ΤΥΠΟΣ της Θράκης

- Με πρωτοβουλίες του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Έβρου Παν. Κουράτου ανεγέρθηκε μικρός ναός στον περίβολο των ποινικών φυλακών, τα εγκαίνια του οποίου έγιναν στις 12/10/1950. Το ναΰδριο κτίστηκε με δαπάνη της Εταιρείας Προστασίας των κρατουμένων και αποφυλακισμένων, ήταν δε αφιερωμένο στον Άγιο Παντελεήμονα.

- Πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια του Οτομοτρίς της Γαλλοελληνικής Εταιρείας Σιδηροδρόμων της γραμμής Αλεξανδρούπολη - Ορεστιάδα στις 1/11/1950.

Θα ήθελα εδώ να ανοίξω μια παρένθεση και να προσθέσω ότι, όπως γράφει η εφημερίδα "Ελεύθερη Θράκη" στο Οτομοτρίς θα λειτουργούσε κυλικείο με προϊστάμενο τον βετεράνο Στέφανο Χόπτηρη.

Μου κίνησε το ενδιαφέρον το επώνυμο καθώς στην Αλεξανδρούπολη γεννήθηκε ο γνωστός ηθοποιός του παλιού ελληνικού κινηματογράφου και του θεάτρου Δημήτρης Χοπτήρης ή Χόπτηρης (1926-2002).

Ο ηθοποιός Δημήτρης
Χοπτήρης ή Χόπτηρης

Στην εφημερίδα "ΕΜΠΡΟΣ" το 1951 ο Στέφανος Χόπτηρης αναγράφεται ως ράπτης στο επάγγελμα, φιλελεύθερων πεποιθήσεων.

Στις Δημοτικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 5 Απριλίου 1959 το όνομα του Στ. Χόπτηρη βρίσκεται στο ψηφοδέλτιο του Εθνικού Ανεξάρτητου Συνδυασμού Αλεξανδρουπόλεως με έμβλημα τη Δόμνα Βισβίζη. Ήταν αντικυβερνητικός συνδυασμός, όπως γράφει η εφημερίδα "ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ" και έλαβε 2.165 ψήφους, έναντι των 4.181 που έλαβε ο ανεξάρτητος υπερκομματικός συνδυασμός. Τότε Δήμαρχος είχε εκλεγεί ο δικηγόρος Ιωάννης Μπέτσος (αλλού αναγράφεται Μπέτσιος).

Επανέρχομαι στον Φίλιππο Γουλή...

Η νέα χρονιά (1951) θα βρει τον Φίλιππο Γουλή, όπως είδαμε στο τιμόνι του Δήμου Αλεξανδρούπολης και πάλι ως υπηρεσιακό Δήμαρχο. Το νέο προεδρείο του Δημοτικού Συμβουλίου απαρτίζονταν από τους Αριστείδη Κόντο Πρόεδρο, Στέφ. Νικολαΐδη Αντιπρόεδρο και Δημ. Παυλίδη Γεν. Γραμματέα.

- Θα συνεχίσει με τον ίδιο ζήλο τη δεντροφύτευση της πόλης, γνωρίζοντας πως ήταν ο ζωτικός πνεύμονας αυτής.

- Στις αρχές του 1951 θα υποδεχθεί τον βασιλιά Παύλο με τη βασίλισσα Φρειδερίκη καθώς και τους Νομάρχη και Δήμαρχο της Αδριανούπολης.

- Στις αρχές Απριλίου 1951 επισκέφθηκε ανεπίσημα την Αλεξανδρούπολη ο Βρετανός Πρεσβευτής στην Ελλάδα Νόρτον. Παρόλο που η επίσκεψη ήταν ανεπίσημη, θα επισκεφθεί εθιμοτυπικά το Νομάρχη Έβρου. Ο Νόρτον θα μιλήσει στις τοπικές εφημερίδες και μεταξύ άλλων θα σημειώσει ότι η Μεγάλη Βρετανία δεν εγκατέλειψε την Ελλάδα και ότι μαζί με την Αμερική θα αγωνιστούν για την ειρήνη.

Για τον Νόρτον είχα αναφερθεί σε παλαιότερο άρθρο μου: (www.alexpolisonline.com/2025/05/blog-post_65.html)

Την περίοδο εκείνη (1950-1951) η πόλη ζούσε και μια πολιτιστική ανάταση, έτσι δεν έλειπαν οι πολιτιστικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Ξεχωρίζω:

- Την έκθεση των καλλιτεχνών Ράλλη Κοψίδη, Σταύρου Παπασάβα και Γεωργίου Παναγιώτου.

- Τη διάλεξη του Συλλόγου Κυριών και Δεσποινίδων με προσκεκλημένο τον Λέσβιο λογοτέχνη και δημοσιογράφο Στρατή Μυριβήλη, που μίλησε στον κινηματογράφο ΗΛΥΣΙΑ το 1950 για την 28η Οκτωβρίου. Ο Μυριβήλης έμεινε στην πόλη 3-4 μέρες, καταγράφοντας εικόνες έως τα σύνορα. Παρουσία του απονεμήθηκαν τιμητικά διπλώματα και μετάλλια στις αδελφές νοσοκόμες του Ερυθρού Σταυρού για τα 10 χρόνια προσφοράς τους στην πόλη: Ελένη Καραγιάννη, Βαρβάρα Γαϊτανίδου, Καίτη Λιάπη, Κλειώ Σεραφειμίδου, Ευλαλία Ζαλούμη, Μαρία Χρηστίδου, Σουλτάνα Τσουκαλά, Αικατερίνη Μόσχου, Ελένη Κεραμιδοπούλου, Χρυσούλα Σαλονικίδου, Αφροδίτη Ιωαννίδου, Αννούλα Χαλεπλή, Αννούλα Κυριζή και Χρυσάνθη Νικολαίδου.

- Τις διαλέξεις του Μορφωτικού Ιδρύματος της Λαϊκής Γαλλικής Αποστολής στον κινηματογράφο ΗΛΥΣΙΑ, αλλά και τις λυρικές συναυλίες, υπό την αιγίδα της οφθαλμιάτρου Ρενέ Αποστόλου, εκπρόσωπο του Γαλλικού Προξενείου στην Αλεξανδρούπολη.

Η Ρενέ Αποστόλου το γένος Ούλμαν ήταν σύζυγος του ακτινολόγου γιατρού Γεωργίου Αποστόλου. Ήταν ο πρώτος που άνοιξε ακτινολογικό εργαστήριο στην Αλεξανδρούπολη το 1931, επί της οδού Βενιζέλου. Γεννήθηκε το 1883 και ήταν το 6° από τα 9 παιδιά της οικογένειας του Απόστολου και της Μαντώ Αποστόλου.

Το 1914 έφυγε για σπουδές στην Γαλλία. Σπούδασε στο Παρίσι, στο Μονπελιέ και στη Ναντ, όπου και εργάστηκε την περίοδο του Α' Παγκοσμίου πολέμου. Στην Γαλλία εκπόνησε και την διδακτορική του διατριβή. Στα χρόνια της παραμονής του στην Γαλλία πολύτιμος σύμβουλος και συμπαραστάτης υπήρξε ο συγγενής του γιατρός Τσακίρης, οποίος εξασκούσε την ιατρική στο Παρίσι.

Το 1930, στην ορθόδοξη εκκλησία του Παρισιού παντρεύτηκε την Οφθαλμίατρο Ρενέ, οποία επίσης άσκησε την ειδικότητά της στην Αλεξανδρούπολη και διετέλεσε πρόξενος της Γαλλίας στην Θράκη.

Επέστρεψε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε αρχικά στην Καβάλα και στην συνέχεια, όπως προαναφέρθηκε, το 1931, άνοιξε ακτινολογικό εργαστήριο στην Αλεξανδρούπολη. Χαρακτηριστικό των γνώσεων αλλά και της βαθιάς εξειδίκευσής του ήταν το γεγονός ότι το σύνολον του εργαστηρίου του έφερε δικτυωτή μολύβδινη θωράκιση, πράγμα εξαιρετικά σπάνιο εκείνη την εποχή. Ασκούσε ταυτόχρονα τις ειδικότητες Ακτινολόγου, Παθολόγου και Φυματιολόγου. Ηλεκτροδότηση την περίοδο εκείνη υπήρχε μόνον μετά τις 8 το βράδυ, και γι’ αυτό τον λόγο εγκατέστησε στο εργαστήριό του γεννήτρια.

Το 1935, για ένα χρόνο, μετέφερε το ακτινολογικό του εργαστήριο στην Θεσσαλονίκη, επί της οδού Τσιμισκή, στον αριθμό 71. Τον επόμενο χρόνο επέστρεψε στην Αλεξανδρούπολη και εκτός του ιδιωτικού του εργαστηρίου, μετά των συναδέλφων του Ιατρού και Κατριβάνου ίδρυσαν ιδιωτική Κλινική, την οποία και διατήρησαν επί 4ετία, μέχρι της κηρύξεως του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου.

Το 1940 επιστρατεύτηκε και προσέφερε τις ιατρικές του υπηρεσίες στο νησί της Σαμοθράκης. Χαρακτηριστικό του ανθρώπου και του επιστήμονος ήταν ότι ουδέποτε ζητούσε χρηματική ή άλλου είδους αμοιβή από τους πτωχούς και ανήμπορους συμπολίτες του, πολλές φορές μάλιστα τους συνέδραμε οικονομικά.

Την περίοδο του εμφυλίου πολέμου, το 1947, καθ΄ οδόν με την μοτοσικλέτα του προς το αγρόκτημά του απήχθη από αντάρτες με την πρόφαση της παροχής ιατρικής περίθαλψης. Αρχικά του ζητήθηκε να προβεί σε πολιτικές δηλώσεις, στην συνέχεια δε καταδικάστηκε σε θάνατο από αντάρτικό λαϊκό δικαστήριο.

Κατά πληροφορίες είτε εκτελέστηκε, είτε πέθανε από διάτρηση στομάχου, χωρίς ποτέ να βρεθεί η σωρός του. Μετά τον θάνατό του, το εργαστήριό του κληρονόμησε ο ανιψιός του Απόστολος Δ. Αποστόλου, τότε φοιτητής ιατρικής.

Η σύζυγός του απεβίωσε στην Αλεξανδρούπολη το 1994.
(Χρήστος Σωτ. Μπαλτάς https://ir.lib.uth.gr/xmlui/handle/11615/151)

Ο γιατρός Γεώργιος Αποστόλου

Σχετικά με τη Σαμοθράκη και τις ανασκαφές το καλοκαίρι του 1950

Τον Αύγουστο του 1950 οι εφημερίδες έγραφαν για τα σπουδαία αρχαιολογικά ευρήματα, που έφερε στην επιφάνεια η αρχαιολογική σκαπάνη του επικεφαλής αρχαιολόγου Karl Lehmann.

Σε μια τυχαία ανασκαφή, όπως γράφει η εφημερίδα "ΕΜΠΡΟΣ" στις 3/8/1950 ανακαλύφθηκε το πελώριο χέρι υπερφυσικής γυναίκας. Σύμφωνα με τον Jean Charbonneau (διευθυντή των αιθουσών των αρχαίων έργων τέχνης στο Μουσείο Λούβρου), που εκείνη την περίοδο βρισκόταν στο νησί της Σαμοθράκης το χέρι ανήκε στο άγαλμα της φτερωτής Νίκης, καθώς είχε τις ίδιες αναλογίες με αυτό που βρισκόταν στο Λούβρο. Η έρευνα του ευρήματος θα αποδείκνυε εάν πράγματι η Νίκη της Σαμοθράκης σάλπιζε κι αν το άγαλμα ήταν αυτό που είχε παραγγείλει ο Δημήτριος ο Πολιορκητής ή επρόκειτο για άλλο μεταγενέστερο.

Επίσης η εφημερίδα "Ελεύθερη Θράκη" στο δικό της ρεπορτάζ γράφει ότι βρέθηκε το άκρο του δεξιού χεριού της φτερωτής Νίκης που κοσμεί το μουσείο Λούβρου. Η εύρεση αυτή, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους δείχνει ότι το άγαλμα δεν κρατούσε σάλπιγγα στο χέρι αλλά είχε το χέρι υψωμένο σε σχήμα χαιρετισμού και μάλλον κρατούσε στεφάνι από μέταλλο.

Επόπτης των ανασκαφών από ελληνικής πλευράς ήταν ο αρχαιολόγος Καλλιπολίτης.

Σαμοθράκη - χώρος των ανασκαφών

* Ο Φίλιππος Γουλής ήταν από το Ξυλόκαστρο Κορινθίας. Σχετικά με το κόψιμο των μεγάλων δέντρων γράφει ο Ανέστης Γιαννακόπουλος στη μεταπτυχιακή διατριβή του "Η σύγχρονη αθλητική ιστορία της Αλεξανδρούπολης": «Τα δέντρα κόπηκαν με εισήγηση του Δημάρχου Φ. Γουλή, με τη σύμφωνη γνώμη του Δημοτικού Συμβουλίου (υπ' αριθμ. 713/ 15.12.1950). Αντέδρασαν στην κοπή και μειοψήφησαν οι Αριστείδης Κοντός, δικηγόρος, Παύλος Σκορδαλάκης, γιατρός, Γεώργιος Νικήτας, ιχθυέμπορος, και Ιωάννης Καβαρατζής, έμπορος στερεών καυσίμων. Επίσης στην κοπή αντέδρασε και Γρηγόρης Μανιάς, ο οποίος μάλιστα, σε ένδειξη διαμαρτυρίας, παραιτήθηκε». (https://ir.lib.uth.gr/xmlui/bitstream/handle/11615/1664/P0001664.pdf)

➤ Διαβάστε επίσης: Το παρασκήνιο των πρώτων αυτοδιοικητικών εκλογών στην Αλεξανδρούπολη το 1924-1925

Ουρανία Πανταζίδου
Υποπλοίαρχος Π.Ν. (ε.α)

Επιπλέον πηγές:

• Karl Lehmann: SAMOTHRACE: SIXTH PRELIMINARY REPORT (PLATES 1-9) www.ascsa.edu.gr/uploads/media/hesperia/146785.pdf
• Karl Lehmann: SAMOTHRACE: SIXTH PRELIMINARY REPORT (PLATES 3-11) www.ascsa.edu.gr/uploads/media/hesperia/146936.pdf

[post_ads]