Η σπηλιά του Κύκλωπα στη Μάκρη Αλεξανδρούπολης και η οικογένεια Πλιάουζερ

Η εξερεύνηση του σπηλαίου της Μάκρης Αλεξανδρούπολης τον Ιούνιο του 1970 και η ιστορία των Προέδρων της Κοινότητας Μάκρης Δημητρίου & Ράλλη Πλιάουζερ.

της Ουρανίας Πανταζίδου

Ήταν Ιούνιος του 1970 όταν η σπηλαιολόγος Άννα Πετροχείλου (γεννημένη στη Σμύρνη) μαζί με τις συνεργάτιδές της Ι. Γκουρβέλου και Δ. Γκουρβέλου, μέλη της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας (Ε.Σ.Ε.) θα χαρτογραφούσαν τη σπηλιά του Κύκλωπα στη Μάκρη της Αλεξανδρούπολης (αρ. Σπηλ. Μητρώου 2155).

Η σπηλιά που βρίσκεται πάνω από το λιμανάκι της Μάκρης, εξερευνήθηκε τον Ιούνιο του 1970 με εντολή της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας και χορηγία του ΕΟΤ.

Η Άννα Πετροχείλου σε κάποια από τις εξερευνήσεις της
www.oryktosploutos.net/2018/03/blog-post_8-6

Ο οικισμός της Μάκρης βρίσκεται περίπου 11 χλμ. δυτικά της Αλεξανδρούπολης.

Η Μάκρη θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους νεολιθικούς οικισμούς των Βαλκανίων. Η ζωή στον οικισμό ξεκίνησε γύρω στο 6.200 π.Χ. και διήρκεσε για τουλάχιστον χίλια χρόνια. Τα αρχαιολογικά ευρήματα και κυρίως η κεραμική από την περιοχή αποκαλύπτουν συνεχή εγκατάσταση από τη νεολιθική εποχή έως τους ιστορικούς χρόνους. Πιθανόν αποτελούσε εμπορικό σταθμό, ίσως ένα από τα εμπόρια της Περαίας της Σαμοθράκης. (https://am-alexandroupolis.gr/Exhibits/view/3)

Πηγή: Ν. Ευστρατίου - Ν. Καλλιντζή "ΜΑΚΡΗ Αρχαιολογικές έρευνες 1988-1993"
(έκδοση Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1994)

Ο αρχαιολογικός χώρος εντοπίστηκε κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οι Βούλγαροι έσκαβαν χαρακώματα κατά μήκος της παραλίας της Θράκης. Όπως είναι γνωστό η Θράκη είχε παραχωρηθεί στους Βούλγαρους με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου το 1913, παρόλο που τα ελληνικά στρατεύματα είχαν μπει νικηφόρα σ΄ αυτήν (Β΄ Βαλκανικός Πόλεμος).

Στις εργασίες εξερεύνησης της σπηλιάς από την Α. Πετροχείλου είχαν παραβρεθεί και ο Πρόεδρος της Κοινότητας Μάκρης Ράλλης Πλιάουζερ, ο φύλακας Α. Πλιάου, ο αστυνόμος, Α. Μπαφασάκης, ο χωροφύλακας Χ. Χατζόπουλος και ο αγροφύλακας Σ. Πλιάου.

Από την εξερεύνηση της σπηλιάς του Κύκλωπα στη Μάκρη Αλεξανδρούπολης
Δελτίον Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας (Ε.Σ.Ε.), τόμος ΧΙ Ιούλιος - Δεκέμβριος 1971
https://ese.edu.gr/wp-content/uploads/media/deltia/xi/1971_3_4.pdf

Τι έδειξε η εξερεύνηση του σπηλαίου τον Ιούνιο του 1970

Το περιοδικό της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας (Ε.Σ.Ε.), τόμος ΧΙ Ιούλιος - Δεκέμβριος 1971 θα δημοσιεύσει την εργασία της Άννας Πετροχείλου για τη σπηλιά του Κύκλωπα της Μάκρης, η εξερεύνηση του οποίου είχε πραγματοποιηθεί τον προηγούμενο χρόνο.

Η σπηλαιολόγος αφού περιγράψει τη θέση του σπηλαίου σε σχέση με το χωριό και την Τούμπα της Μάκρης Αλεξανδρούπολης καταγράφει και λίγα ιστορικά στοιχεία. Όπως σημειώνει, πρόκειται για ένα από τα τρία γνωστά σπήλαια (έως το 1970), που θεωρούνταν ως κατοικία του Κύκλωπα Πολύφημου, όπου ο Οδυσσέας μέθυσε και τύφλωσε για να διασώσει τους συντρόφους του. Τα άλλα δυο σπήλαια είναι αυτά της γειτονικής Μαρώνειας Ροδόπης και του Σπαρτοχωρίου στο Μεγανήσι Λευκάδας.

Από τις ανασκαφές στην προϊστορική Τούμπα Μάκρης
https://digitalthrace.he.duth.gr/show/590

Συνεχίζοντας την περιγραφή της η Α. Πετροχείλου γράφει ότι ο ογκόλιθος που βρίσκεται στην ακτή κάτω ακριβώς από τη σπηλιά θεωρείται ότι είναι αυτός που έριξε ο Κύκλωπας για να καταστρέψει το πλοίο του Οδυσσέα. Επίσης επισημαίνει με βεβαιότητα ότι πρόκειται για τόπο λατρείας. Το μαρτυρούν τα ελάχιστα μελανόχρωμα όστρακα και τα τεμάχια των πήλινων πλακών.

Ο φύλακας Α. Πλιάου (εκτιμώ ότι πρόκειται για τον αρχαιοφύλακα Απόστολο Πλιάου), όπως είχε ενημερώσει την Α. Πετροχείλου παλαιότερα είχε συγκεντρώσει περισσότερα όστρακα και τα είχε εναποθέσει σε συγκεκριμένο σημείο της σπηλιάς, πλην όμως αυτά εξαφανίστηκαν.

Πηγή: Ν. Ευστρατίου - Ν. Καλλιντζή "ΜΑΚΡΗ Αρχαιολογικές έρευνες 1988-1993"
(έκδοση Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1994)

Σύμφωνα με την λεπτομερή περιγραφή της Άννας Πετροχείλου, απ΄ όπου καταγράφω ένα μέρος, η σπηλιά - κοίλωμα σε ασβεστόλιθο έχει δυο ορόφους. Στον κάτω όροφο υπάρχουν δυο κύριοι θάλαμοι και δυο μικρότεροι. Ο πρώτος ήταν διακοσμημένος με σταλακτίτες και επικοινωνούσε με τον επάνω όροφο με μια κατακόρυφη τρύπα διαστάσεων 0,5Χ0,8.

Στον όροφο αυτό υπάρχουν θαλαμίσκοι, μάλιστα ο ένας εξ αυτών έχει στους τοίχους ωραίο και πλούσιο διάκοσμο. Δυστυχώς το δάπεδο έχει καλυφθεί από φερτά υλικά.

Στον επάνω όροφο υπάρχουν δυο θαλαμίσκοι και τούνελ διαφόρων διαστάσεων. Στο 2ο θαλαμίσκο υπάρχει μια παραμόρφωση (διάκλαση) διαστάσεων 3,5Χ3Χ3 τον οποίον ονόμασαν Βωμό.

Όλος ο επάνω όροφος είναι διακοσμημένος με σταλακτίτες. Η εύρεση μελανών οστράκων και πήλινων πλακών, όπως αυτών του κάτω ορόφου μαρτυρεί ότι επρόκειτο για μυστικό τόπο λατρείας.

Η σπηλιά εκτείνεται από ΝΔ προς ΒΑ σε μήκος 20 μ. (ο κάτω όροφος). Η έκταση που καταλαμβάνουν και οι δυο όροφοι είναι 110 μ. Κατά το μήνα Ιούνιο (που έγινε η εξερεύνηση) η σπηλιά είχε θερμοκρασία 20 βαθμούς και 60% υγρασία. Διαπιστώθηκε η ύπαρξη αραχνοειδών, νυχτερίδων και ποντικιών.

Στη συνέχεια η Άννα Πετροχείλου γράφει για την τουριστική ανάπτυξη που θα μπορούσε να έχει το σπήλαιο και τονίζει ότι αν αξιοποιηθεί θα αποτελέσει πόλο έλξης - κυρίως για τους ξένους και θα συμπεριληφθεί μαζί με το καταπράσινο και γραφικό χωριό της Μάκρης ως παραθεριστικό τόπο. Δεν παραλείπει να σημειώσει ότι υπάρχουν θαυμάσιες αμμουδιές και ωραιότατη διαδρομή από την Αλεξανδρούπολη έως τη Μάκρη.

https://ese.edu.gr/wp-content/uploads/media/deltia/xi/1971_3_4.pdf

Οδηγίες για την αξιοποίηση του σπηλαίου από την Α. Πετροχείλου

Η σπηλαιολόγος δεν περιορίστηκε στην εξερεύνηση του σπηλαίου αλλά υπέδειξε και τον τρόπο αξιοποίησής του, όπως:

• Διαπλάτυνση του μονοπατιού από το νεκροταφείο της Μάκρης προς τη Σπηλιά.
• Κατασκευή πλατύσκαλων εκ κτιστών λίθων.
• Κατασκευή πλατείας - ως εξώστη για να θαυμάζει κανείς τη θάλασσα, με θύρες εισόδου και εξόδου.
• Κατασκευή μονοπατιού με πλατύσκαλα εκ κτιστών λίθων, που θα οδηγούν από τον εξώστη στην παραλία και στα παρακείμενα κέντρα αναψυχής.
• Ανέγερση μικρού περιπτέρου κοντά στην είσοδο του σπηλαίου, που θα διαθέτει αναψυκτικά, γλυκά, φωτογραφίες κ.λ.π.

Εσωτερικά στο χώρο θα πρέπει να γίνουν οι εξής εργασίες:

• Αφαίρεση των φερτών υλικών. Απαραίτητη η παρουσία αρχαιολόγου προς συγκέντρωση τυχόν αρχαϊκών στοιχείων.
• Αφαίρεση των φερτών υλικών από τον επάνω όροφο ώστε να υψωθεί και ν΄ αποκαλυφθούν οι σταλακτίτες.
• Διεύρυνση της εισόδου του άνω ορόφου για εύκολη επίσκεψή του.
• Κατασκευή σιδερένιας σκάλας για επίσκεψη του άνω ορόφου και τοποθέτηση αυτής διακριτικά για να μην επηρεάζει την προβολή του σπηλαίου.
• Κατάλληλος κρυφός φωτισμός, χρώματος κυανού που θα τοποθετηθεί στα σκοτεινά τμήματα του κάτω ορόφου και ολόκληρου του άνω ώστε να δημιουργήσει μυστηριακό περιβάλλον.
• Η είσοδος της σπηλιάς να παραμείνει ως έχει, χωρίς την τεχνική κατασκευή πόρτας κ.λ.π. για να διατηρήσει τη φυσικότητά της.

Τέλος δεν παραλείπει να δώσει και οδηγίες για το πως θα μπορούσε να λειτουργήσει η Σπηλιά, για την τουριστική προβολή του τόπου.

Όπως γράφει, δικαιωματικά η σπηλιά ανήκει στη Μάκρη (ακόμη τότε Κοινότητα Μάκρης Αλεξανδρουπόλεως), η οποία θα μπορούσε να διαθέσει τα χρήματα, είτε να υπάρξει χορηγία από την οικεία Νομαρχία, είτε από δάνειο, είτε από προσωπική εργασία των κατοίκων της Κοινότητας, από δωρεές κ.λ.π.

Το περίπτερο που θα υπάρχει έξω από το σπήλαιο μπορεί να δοθεί σε επιχειρηματία, απ΄ όπου η Κοινότητα θα εισπράττει έσοδα. Επίσης απαραίτητη είναι και η ύπαρξη καλά ενημερωμένου ξεναγού, η αμοιβή του οποίου θα καλύπτεται από φιλοδωρήματα, καθώς δε θα δικαιολογείται εισιτήριο εισόδου.

Αυτά, μεταξύ άλλων είχε καταγράψει η διακεκριμένη σπηλαιολόγος Άννα Πετροχείλου κατά την εξερεύνηση της Σπηλιάς του Κύκλωπα της Μάκρης Αλεξανδρούπολης πριν από 55 χρόνια (Ιούνιος 1970).

Αποτύπωση του Σπηλαίου της Μάκρης από την Άννα Πετροχείλου

Αξίζει να σημειώσω ότι η Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας Σπηλαιολογίας διενήργησε σύντομη ανασκαφική έρευνα στο εσωτερικό του σπηλαίου το 1991, ενώ ο χώρος γύρω από αυτό ερευνήθηκε στο πλαίσιο της ανασκαφής της ΙΘ΄ ΕΠΚΑ σε συνεργασία με το ΑΠΘ. (http://odysseus.culture.gr/h/2/gh251.jsp?obj_id=19901)

Δημήτριος και Ράλλης Πλιάουζερ

Διαβάζοντας τα όσα είχε γράψει η Άννα Πετροχείλου για το σπήλαιο της Μάκρης δεν πέρασε απαρατήρητο το όνομα του Κοινοτάρχη του χωριού, Ράλλη Πλιάουζερ.

Το επώνυμο Πλιάουζερ το είχα συναντήσει παλαιότερα όταν διάβαζα ένα μικρό βιβλιαράκι του Απόστολου Χαψιάδη με τίτλο « Πόντιοι και Θράκες Μακεδονομάχοι και ο ξεσηκωμός των Ελλήνων του Έβρου για την εθνεγερσία του 1821 κ.λ.π.» (έκδοση 1988).

Ο Απόστολος Χαψιάδης ήταν θείος του Αλεξανδρουπολίτη στιχουργού Λευτέρη Χαψιάδη, με καταγωγή από το χωριό Χουμουρκιάντων Σουρμένων του Πόντου. Η προσφυγική οικογένεια Χαψιάδη εγκαταστάθηκε στο χωριό Κοίλα Φερών.

Πηγή: "Πόντιοι και Θράκες Μακεδονομάχοι και ο ξεσηκωμός
των Ελλήνων του Έβρου για την εθνεγερσία του 1821 κ.λ.π." (έκδοση 1988)

Τα όσα συμπεριέλαβε στο πόνημά του ο Χαψιάδης για τη δράση του Δημήτρη Πλιάουζερ, του τα είχε αφηγηθεί ο γιος του Ράλλης, που τότε ήταν 80 ετών.

Έτσι θα πληροφορηθούμε ότι το επώνυμο της οικογένειας ήταν Πλιάου και ότι το Πλιάουζερ το είχαν δώσει στον πατέρα του οι Γερμανοί έμποροι με τους οποίους συνεργαζόταν.

Κατά πάσα πιθανότητα ήταν δερματέμπορας. Όπως αναφέρει ο Χαψιάδης διατηρούσε κατάστημα υποδημάτων στην πλατεία της παλιάς Δημαρχίας στην Αλεξανδρούπολη (τότε ακόμη Δεδέαγατς).

Σύμφωνα πάντα με τον συγγραφέα ο Δημήτριος Πλιάουζερ είχε συχνές μυστικές συναντήσεις με τον Έλληνα Υποπρόξενο Ίωνα Δραγούμη στο κατάστημά του, όπως και στο σπίτι του στη Μάκρη. Τους απασχολούσε η αντιμετώπιση των Βουλγάρων Κομιτατζήδων που δρούσαν στη Θράκη και τη Μακεδονία.

Εδώ να κάνω μια παρένθεση και να σημειώσω ότι ο Ίων Δραγούμης, Υποπρόξενος στο Δεδέαγατς την περίοδο από 1/9/1905 έως 31/12/1906 έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αφύπνιση των Ελλήνων της Θράκης και κατάφερε να συσπειρώσει το σύνολο της ελληνικής κοινότητας του Δεδέαγατς.

Μεταξύ άλλων θεωρούσε υψίστης εθνικής σημασίας την αγορά γης μεταξύ Φερών - Δεδέαγατς - Μάκρης από Έλληνες χωρικούς καθώς, όπως ανέφερε σε επιστολή του στο Υπουργείο Εξωτερικών στις 1 Οκτωβρίου 1905, την τελευταία δεκαπενταετία οι Βούλγαροι των χωριών γύρω από το Δεδεαγάτς εξαγόραζαν συνεχώς εκτάσεις και ήδη κατέβαιναν και προς την θάλασσα!!! (Π. Γεωργαντζή "Προξενικά Αρχεία" τομ. Β΄).

Μετά το θάνατο του Παύλου Μελά (13/10/1904) και την κάμψη του Μακεδονικού Αγώνα αποφασίστηκε η προώθηση εθελοντών απ΄ όλη την Ελλάδα - κυρίως την Κρήτη - διά μέσω της Μάκρης. Ο μυημένος Δημήτρης Πλιάουζερ θα τους φιλοξενούσε στο σπίτι του και από εκεί θα τους προωθούσε στη Θεσσαλονίκη.

Ο Ράλλης Πλιάουζερ αφηγήθηκε στον Χαψιάδη και μια μαρτυρία της μητέρας του Χρυσής, σύμφωνα με την οποία ο πατέρας τους μια μέρα έφερε στο σπίτι τους στη Μάκρη 5 εθελοντές από την Κρήτη. Αυτή ανέβηκε στον επάνω όροφο για να ετοιμάσει φαγητό για τους ξένους. Μόλις ετοιμάστηκε το φαγητό φώναξε στον άνδρα της από το κεφαλόσκαλο να ανέβουν, καθώς είχε στρώσει το τραπέζι. Παραμέρισε για να περάσουν οι ξένοι. Της έκανε εντύπωση το πως ανέβαιναν τα πέτρινα σκαλιά δυο - δυο με τη λεβέντικη κορμοστασιά τους. Καθώς επέστρεφε στο δωμάτιο με το φαγητό, είδε κάτω από τα παλτό τους να είναι αρματωμένοι με τα φισεκλίκια τους:

– Μας έκαψες Δημητρό, είπε η Χρυσή στον άνδρα της και της έφυγε από τα χέρια το ταψί με το φαγητό...

Σημειώνει επίσης ότι στην ίδια αυλή κατοικούσε ο Τούρκος Πρόεδρος της Κοινότητας Μάκρης.

Αργότερα ο Δημήτρης Πλιάουζερ θα έφευγε προς άγνωστη κατεύθυνση. Οι οικείοι του αρχικά δεν ανησύχησαν καθώς πολλές φορές ταξίδευε για εμπορικούς λόγους. Όμως αυτή τη φορά απουσίαζε για πολύ μεγάλο διάστημα και κανείς δε γνώριζε για την τύχη του.

Ο Δημήτριος Πλιάουζερ
του Γεωργίου και της Φωτεινής

Μετά τη λήξη του Μακεδονικού Αγώνα (1908) ο Δημήτριος Πλιάουζερ επέστρεψε στο σπίτι του. Συνέχισε να συνεργάζεται με το Ελληνικό Υποπροξενείο για την εξόντωση των Βουλγαρικών Κομιτάτων στη Θράκη. Ο ίδιος συνεργαζόταν και με έμπιστους βοσκούς, που κατέβαιναν στη Μάκρη για να πάρουν τροφές. Μαζί μετέφεραν και τα διάφορα σημειώματα κρυμμένα στις σόλες των τσαρουχιών τους.

Όταν ένα τέτοιο σημείωμα έπεσε σε χέρια Τούρκων αστυνομικών, αυτοί τον συνέλαβαν και τον βασάνισαν για ν΄ αποκαλύψει με ποιους συνεργαζόταν, χωρίς αποτέλεσμα. Γεγονός είναι ότι κατάφερε να τον απελευθερώσουν.

Ο Χαψιάδης καταγράφει και το ρόλο της Μάκρης την εποχή εκείνη, όπου πλοιάρια μετέφεραν όπλα και τα έθαβαν σε παρακείμενη τοποθεσία, απ΄ όπου οι κάτοικοι τα προωθούσαν στο εσωτερικό της Θράκης.

Γνωστή είναι μια τέτοια επιχείρηση όπου ο Μακεδονομάχος Αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού Ιωάννης Δεμέστιχας (γνωστός ως καπετάν Νικηφόρος) μετέφερε όπλα στην περιοχή της Μάκρης. Σχετικά είχα αναφερθεί σε παλαιότερο άρθρο μου. (www.alexpolisonline.com/2021/07/1913.html)

Σύμφωνα με αφήγηση του αντιδημάρχου Αθ. Κριτού ο Δημήτριος Πλιάουζερ ήταν γνωστός και με το παρατσούκλι Κρα, γιατί ήταν ο πρώτος που επί Τουρκοκρατίας είχε όπλο μάρκας Κρα. Να σημειώσω εδώ ότι ο συγγραφέας μάλλον εννοεί το δημοφιλές τουφέκι Γκρας.

Ίσως αξίζει να προσθέσω εδώ ότι έως την 17η Ιουλίου 1909 είχαν μεταφερθεί στη Θράκη, για να προωθηθούν στις υπόδουλες περιοχές 1.254 τουφέκια τύπου Γκρας (Gras). (Γενικό Επιτελείο Στρατού "Ο Μακεδονικός Αγών και τα εις Θράκην γεγονότα").

Την εθνική δράση του Δ. Πλιάουζερ επιβεβαιώνει και η αείμνηστη Καλλιόπη Παπαθανάση - Μουσιοπούλου στο βιβλίο της «ΘΡΑΚΗ ΜΟΡΦΕΣ & ΓΕΓΟΝΟΤΑ 1902 - 1922», σελ. 47.

Η συγγραφέας αναφέρει επίσης ότι εκείνη την περίοδο στη Μάκρη - εκτός από τον Πλιάουζερ - προσέφερε εθνικές υπηρεσίες και ο Α. Αποστόλου, καθώς και οι Δ. Μανάκας, Θ. Σεϊτανίδης στο Διδυμότειχο, οι Ε. Γκιρτζής, Α. Καλπάκας, Κ. Κουρτίδης στο Σουφλί κ.α.

Τον Δημήτριο Πλιάουζερ τον βρίσκουμε και στην ελεύθερη Αλεξανδρούπολη. Έτσι στον Ελληνικό Οδηγό του Γ. Μιχαήλ, που εκδόθηκε το 1921 αναγράφεται ότι ο Δ. Πλιάουζερ διατηρούσε υποδηματοποιείο.

Εκτιμώ ότι ήταν από τους παλιννοστούντες Θράκες, που επέστρεψαν μετά την απελευθέρωση του Δεδέαγατς (Αλεξανδρούπολη) το Μάιο του 1920.

Υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη του Εμπορικού Επιμελητηρίου Αλεξανδρούπολης (ίδρυση Μάρτιος 1923).

Επίσης συμμετείχε στις πρώτες αυτοδιοικητικές εκλογές τον Οκτώβριο του 1925 ως υποψήφιος στην Κοινότητα της Μάκρης.

Η εφημερίδα το ΒΗΜΑ της Θράκης στις 8/3/1928 στο ρεπορτάζ της από τον αποκριάτικο χορό, που πραγματοποιήθηκε στη Μάκρη για την ενίσχυση της εκκλησίας και του σχολείου, αναφέρει μεταξύ άλλων και την χαριεστάτη δεσποινίδα Πλιάουζερ.

Ο Δημήτριος Πλιάουζερ του Γεωργίου, Στρατιώτης Μ.Ε.Α. (Μάκρης) γεννήθηκε στο χωριό Μάκρη του Δεδέαγατς (Αλεξανδρούπολη) το 1875 κι έπεσε μαχόμενος στη Μάκρη στις 12 Δεκεμβρίου 1948. (Θέματα Στρατιωτικής Ιστορίας "Πεσόντες και Νεκροί: Εμφύλιος Πόλεμος 1945-1949").

Σχετικά με τη μάχη που δόθηκε στη Μάκρη τον Δεκέμβριο του 1948

Το 1948 ο εμφύλιος μαινόταν στην περιοχή του Έβρου. Όπως γράφει η εφημερίδα "Ελεύθερη Θράκη" «ισχυρή ομάδα συμμοριτών επιτέθηκε αιφνιδιαστικά κατά της Μάκρης βραδυνές ώρες της Κυριακής 12/12/1948. Η μικρή φρουρά του χωριού ανταπέδωσε τα πυρά. Από τη μάχη εκείνη υπήρξαν νεκροί και τραυματίες. Ο τέως Πρόεδρος της Κοινότητας Δημήτριος Πλιάουζερ έπεσε μαχόμενος μέσα στο σπίτι του από ριπή πολυβόλου...».

Ο Ράλλης Πλιάουζερ προπολεμικά αρθρογραφούσε στο περιοδικό "Αγροτική Ηχώ". Στις αρχές του 1937 είχε δημοσιεύσει ένα κείμενο που αφορούσε τις ομορφιές της Μάκρης. Επίσης βρήκα κι ένα άρθρο του με πρακτικές γεωργικές συμβουλές. Αποκαλούσε δε τον εαυτό του προοδευτικό γεωργοκτηματία της Μάκρης.

Παρακάτω παραθέτω το κείμενο που έγραψε ο Ράλλης Δ. Πλιάουζερ για τη Μάκρη, με την ορθογραφία του (χρησιμοποιώ το μονοτονικό σύστημα).

Ας κλείσουμε τα μάτια και ας κάνουμε εικόνες του όμορφου γραφικού χωριού μιας άλλης εποχής!

«Εικόνες στον Έβρο

Χωριάτικη θαλασινή αυγή.

Όσο κανένας ζυγώνει την φύσι και μπαίνει μέσα στα άδυτα του ωραιοκόσμου της, τόσο υμνεί το θείο μεγαλούργημα... Η ωμορφιά είναι πολιτισμός, καλωσύνη, ευγένεια.

Στον περίπατο των στοχασμών μου αυτών στάθηκα στ΄ ακροθαλάσσι, του γραφικού μας χωριού, της Μάκρης.

Ήταν μια ώμορφη αυγή με το ροδοξημέρωμά της περίχυτο σε λαμπρόφωτες ανταύγειες.

Γλυκόπνοη η φθινοπωριάτικη αύρα έκανε τα κυματάκια να σκάζουν σπαρταριστά φιλιά στην αμμόστρωτη ακρογιαλιά και γοργοτάξισες βαρκούλες να λικνίζωνται, αλαφρόσυρτες κούνιες και κάποτε να χοροπηδούν όταν χαρούμενη η αύρα τρελλόπαιζε με τα φτερά της.

Τα δίχτυα απλωμένα για το πλούσιο ψάρεμα, καρτερούν από τις νυχτερινές ώρες και οι ψαράδες συνταιριάζουν το χτυποκάρδι τους με το τραγούδι το νανουριστό του τούρκικου αμανέ τους.

Τα θαλασσοπούλια κρατούν τ΄ ακουμπανιαμέντο.

Μακρυά, μια βαρκούλα με το καθαρό πανάκι της ακολουθάει το υγρό μονοπάτι με κυβερνήτρα στο τιμόνι ένα κοράσι, με τα μεγάλα αμυγδαλωτά μάτια...

Όξω από τις γοητείες της θάλασσας, ακουμπισμένος σε μια παληόβαρκα, ένας ψαράς με το καλοστριμμένο μουστάκι, με μεράκι μας ζωντανεύει κάποιες σκηνές απ΄ τ΄ ανιστόρητο δράμα της Μικρασιατικής καταστροφής.

Τσιμουδιά. Τον ακούω με χτυπητή συγκίνησι. Στα μάτια του φουντώνει η φωτιά της Σμύρνης και η εικόνα της σφαγής.

Από τα σπιτάκια που είναι με τάξι και καλαισθησία αραδιασμένα λίγο πειό πάνω, ένα τραγούδι ακούμε από τα χείλη ενός γελαστού κορασιού του χωριού μας...

...Στης Μάκρης μας το πρόσχαρο περγιάλι
με τα στρωτά, αλμυρόλουστα χαλίκια,
θαλασσινές λαχτάρες, χάρες, κάλλη,
αλυσοδένουμε σαν φύκια...

Τι ώμορφη χαρά, τι ευτυχία, τι εικόνες ατέλειωτες, τι ανεξάντλητοι στοχασμοί μα την αλήθεια!...

Μάκρη - Αλεξανδρουπόλεως
Ράλλης Πλιάουζερ».

Μετά τον πόλεμο και τη λήξη του εμφυλίου ο Νομάρχης Έβρου τον Ιανουάριο του 1950 θα διορίσει το Κοινοτικό Συμβούλιο της Μάκρης, που αποτελούνταν από τους: Κριτή Κριτού, Νικ. Ζωίδη, Δημ. Μαρτίνη, Ράλλη Πλιάουζερ, Αθ. Μάσο και Σαβούκ Μεχμέτ.

Όπως είδαμε πιο πάνω από την καταγραφή της Άννας Πετροχείλου το 1970, κατά την εξερεύνηση της Σπηλιάς του Κύκλωπα ο Ράλλης Πλιάουζερ ήταν Πρόεδρος της Κοινότητας Μάκρης.

Υ.Γ.

Κλείνοντας θα ήθελα να σημειώσω ότι ψάχνοντας περισσότερες πληροφορίες για την οικογένεια του Δημητρίου Πλιάουζερ ανακάλυψα τα εξής:

α. Με απόφαση της Ελληνικής Κυβέρνησης το 2022 δόθηκε η ελληνική ιθαγένεια στους ομογενείς, γεννημένους στην Αργεντινή Πλιάουζερ Μαρία-Λυδία και Κριστιάν Ιγνάσιο, όνομα πατρός Ράλλης Άγγελος Δημήτριος Πλιάουζερ (εφημ. Κυβερν. 3/8/2022).

β. Το 1938 κάποιος Ανδρέας Πλιάουζερ μετανάστευσε στην Αργεντινή και έφτιαξε το δικό του κατάστημα παπουτσιών.

γ. Η οικογένεια Πλιάουζερ είχε παράδοση στην κατασκευή υποδημάτων στην Ελλάδα από το 1890.

δ. Το 1953 ο ανιψιός του Ανδρέα ο Jorge (Γεώργιος) Pliauzer ανέλαβε την επιχείρηση από το θείο του και της έδωσε το όνομα RALLYS (πολύ ονομαστή μάρκα παπουτσιών στην Αργεντινή).

Ο Γεώργιος (Χόρχε) Πλιάουζερ ευτύχησε να δει τα παιδιά και τα εγγόνια του να συνεχίζουν να εργάζονται στην εταιρεία RALLYS.
(https://www.casamientos.com.ar/accesorios-novia/rallys--e104723)

ε. Κατά την επίσκεψή μου στα ΓΑΚ Έβρου εντόπισα τις οικογένειες Πλιάου και Πλιάουζερ της Κοινότητας Μάκρης. Είχα δε τη χαρά η κ. Καραθανάση, υπεύθυνη των ΓΑΚ να με φέρει σε τηλεφωνική επαφή με την κ. Μαρία Ταρτανή (η μητέρα της το γένος Πλιάου), συγγενής του Δημήτρη Πλιάουζερ, η οποία μου επιβεβαίωσε την υποψία που είχα για την πιθανή σχέση της οικογένειας Πλιάουζερ της Αργεντινής με την οικογένεια του Δημήτριου και Ράλλη Πλιάουζερ της Μάκρης Αλεξανδρούπολης!!!

Ουρανία Πανταζίδου
Υποπλοίαρχος Π.Ν. (ε.α)
[post_ads]