Διπλωματικός Ψυχρός Πόλεμος για το Αιγαίο

Κλιμακώνεται ο διπλωματικός Ψυχρός Πόλεμος μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για το θέμα της υφαλοκρηπίδας, λίγες μόλις ημέρες μετά τη σύγκληση στην Κωνσταντινούπολη του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας των δύο χωρών

Κλιμακώνεται ο διπλωματικός Ψυχρός Πόλεμος μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για το θέμα της υφαλοκρηπίδας, λίγες μόλις ημέρες μετά τη σύγκληση στην Κωνσταντινούπολη του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας των δύο χωρών και τη συνάντηση κορυφής μεταξύ Αντώνη Σαμαρά και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Ουδείς είχε ψευδαισθήσεις ότι η Τουρκία θ’ απέκλινε κατ’ ελάχιστον από τις διεκδικήσεις της και τις αμφισβητήσεις επί των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Η ρηματική διακοίνωση... στον ΟΗΕ, στην οποία η Άγκυρα προέβη για το θέμα της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο και ήρθε ως απάντηση στην προ ολίγων εβδομάδων αντίστοιχη ελληνική κίνηση, είναι ενδεικτική των τουρκικών προθέσεων και επιβεβαιώνει ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει σε επίπεδο υψηλής πολιτικής.

Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στο κείμενο που κατέθεσαν οι Τούρκοι, οι περιοχές για τις οποίες έχουν δώσει άδειες για έρευνες εντοπισμού υδρογονανθράκων -τις οποίες άδειες η Ελλάδα χαρακτηρίζει παράνομες και άκυρες- «εμπίπτουν εξ ολοκλήρου εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας όπου η Τουρκία ασκεί αποκλειστικά κυριαρχικά δικαιώματα με σκοπό την έρευνα και την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων στο βυθό και κάτω από αυτόν, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο και το εθιμικό, και όπως αυτό αποτυπώνεται στη νομολογία των διεθνών δικαστηρίων και τα διαιτητικά δικαστήρια. Εν αντιθέσει με τους ελληνικούς ισχυρισμούς, αυτές οι περιοχές για τις οποίες δόθηκε άδεια ερευνών βρίσκονται πέρα από τα χωρικά ύδατα της νήσου Καστελλόριζου και των άλλων ελληνικών νησιών που βρίσκονται στην περιοχή».

Η αναφορά μόνο σε «χωρικά ύδατα» υπενθυμίζει και υπογραμμίζει τον ισχυρισμό της Άγκυρας ότι το Καστελλόριζο και εν γένει τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα. Την οποία η Τουρκία διεκδικεί για την ίδια, στις «επίμαχες» περιοχές όπου εγείρει αμφισβητήσεις, με το αστήρικτο επιχείρημα ότι, εν αντιθέσει με τα ελληνικά νησιά που βρίσκονται εκεί και κατ’ αυτήν δεν έχουν δικαίωμα σε θαλάσσιες ζώνες, τέτοιο δικαίωμα έχουν οι ακτές των ηπειρωτικών εδαφών της που έχουν προβολή στις εν λόγω περιοχές.

Εξ ου και μεταξύ άλλων απαράδεκτων, που εμπεριέχονται στην τουρκική ρηματική διακοίνωση, υποστηρίζεται ότι «ο ελληνικός ισχυρισμός ότι τα εξωτερικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας ορίζονται ξεκάθαρα από το άρθρο 2 του νόμου 4001/2011 είναι παραπλανητικός και αβάσιμος» και ότι «το προκείμενο άρθρο του νόμου έρχεται ξεκάθαρα σε αντίθεση με νόμους και αρχές του Διεθνούς Δικαίου προσπαθώντας (σ.σ.: η Ελλάδα) να εγκαθιδρύσει τα όρια της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ μέσω της μέσης γραμμής ανάμεσα στην ηπειρωτική περιοχή και νησιωτικά συμπλέγματα».

Η Αθήνα με ανακοίνωση-απάντηση του υπουργείου Εξωτερικών στην τουρκική κίνηση έχει αποσαφηνίσει ότι η Άγκυρα, με την αμφισβήτηση του δικαιώματος των ελληνικών νησιών σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, «παραβιάζει το άρθρο 121 της Σύμβασης του Δικαίου της Θάλασσας, το οποίο σύμφωνα με τη διεθνή νομολογία έχει εθιμικό, άρα υποχρεωτικό, χαρακτήρα που δεσμεύει όλες τις χώρες της Διεθνούς Κοινότητας». Ξεκαθαρίζει, δε, ότι η «ελληνική κυβέρνηση, σε συνέχεια και των πρόσφατων ενεργειών της, θα διασφαλίσει όλα τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας, όπως αυτά απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο».

Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα στη δική της ρηματική διακοίνωση στον ΟΗΕ απέρριπτε το δικαίωμα της Τουρκίας να παραχωρεί άδειες για έρευνα σε συγκεκριμένες θαλάσσιες περιοχές επειδή βρίσκονται εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Συγκεκριμένα, αναφερόταν, μεταξύ άλλων, σύμφωνα με πληροφορίες, ότι «οι άδειες που παραχώρησε το τουρκικό Υπουργικό Συμβούλιο στην Τουρκική Εταιρία Πετρελαίου (TPAO) σε περιοχές της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στην Ανατολική Μεσόγειο παραβιάζουν το Διεθνές Δίκαιο και γι’ αυτό είναι άκυρες (null and void)».

Μήνυμα από τις Βρυξέλλες με στήριξη σε ελληνική ΑΟΖ

Η Ελληνική επιχειρηματολογία σχετικά με το δικαίωμα ανακήρυξης και οριοθέτησης ΑΟΖ ενισχύεται από μια σημαντική εξέλιξη στην Ε.Ε. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπερψήφισε έκθεση για τον «Ευρωπαϊκό Οδικό Ενεργειακό Χάρτη μέχρι το 2050», με εισηγήτρια την ευρωβουλευτή του ΛΑ.Ο.Σ. Νίκη Τζαβέλα, το περιεχόμενο της οποίας «δείχνει» προς την κοινοτικοποίηση της ενεργειακής πολιτικής της Ε.Ε. και καλεί τα κράτη-μέλη να προχωρήσουν σε οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών τους. Η έκθεση, η οποία εγκρίθηκε με 505 ψήφους υπέρ και 91 κατά σε ό,τι αφορά τη σπουδαιότητα των κοιτασμάτων στη Μεσόγειο και 377 υπέρ και 195 κατά στην ψηφοφορία επί του συνολικού κειμένου, αναγνωρίζει το ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην ενεργειακή αυτονομία της Ευρώπης και τη διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών ενεργειακής τροφοδοσίας της.

Στην έκθεση υπογραμμίζεται ότι «η παραχώρηση δικαιωμάτων εκμετάλλευσης για γεωτρήσεις και η οριοθέτηση των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών θα μετατραπούν σε πηγή προστριβών με τρίτες χώρες», μια αναφορά που θεωρητικά αφορά σε όλες τις χώρες με κοιτάσματα υδρογονανθράκων οι οποίες συνορεύουν μεταξύ τους, κυρίως όμως «φωτογραφίζει» τις τριβές της Τουρκίας με την Ελλάδα και την Κύπρο. Καλείται, δε, η Ε.Ε. «να διατηρήσει υψηλό πολιτικό προφίλ στο θέμα αυτό και να επιδιώκει ν’ αποτρέπει διεθνείς τριβές», ενώ τονίζεται ότι «η ενέργεια πρέπει να χρησιμοποιείται ως κινητήρια δύναμη για ειρήνη, περιβαλλοντική ακεραιότητα, συνεργασία και σταθερότητα».

Είναι σημαντικό -αν και αυτονόητο- ότι, σύμφωνα με την έκθεση, η αναγνώριση της ανάγκης να κοινοτικοποιηθεί η ενεργειακή πολιτική και τα κοιτάσματα ν’ αποκτήσουν χαρακτήρα ευρωπαϊκού ορυκτού πλούτου «δεν σημαίνει ότι παραχωρούνται δικαιώματα, καθώς η αξιοποίηση των κοιτασμάτων θα παραμείνει εθνική υπόθεση». Σε κάθε περίπτωση, έχει αξία το γεγονός ότι για πρώτη φορά αναγνωρίζεται σε επίσημο ευρωπαϊκό έγγραφο ότι οι υδρογονάνθρακες στην περιοχή της Μεσογείου είναι σημαντικοί για την Ευρώπη και ότι στην ουσία εντάσσεται η δυνητική ελληνική ΑΟΖ στην ευρωπαϊκή, αφού το Ευρωκοινοβούλιο ζητεί από την Κομισιόν να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες ώστε να οριοθετηθούν οι ΑΟΖ των κρατών-μελών με τις συνορεύουσες τρίτες χώρες.

Το μήνυμα που στέλνει η Ευρώπη είναι πολύ σημαντικό και δικαιώνει τη στρατηγική Σαμαρά ν’ αναγάγει τα ελληνικά και κυπριακά κοιτάσματα σε ευρωπαϊκά στρατηγικά ενεργειακά αποθέματα επιδιώκοντας -ορθώς- να μετατρέψει το θέμα από διμερές, λόγω των τουρκικών αμφισβητήσεων, σε ζήτημα σχέσεων της Ε.Ε. με την Τουρκία.

Πηγή: Τύπος της Κυριακής (Λάμπρος Καλαρρύτης)