Οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις κατέλαβαν για πρώτη φορά την Ξάνθη τον Ιούλιο του 1913, κατά το Β' Βαλκανικό Πόλεμο, όμως η ελεύθερη περίοδος αποδείχτηκε ιδιαίτερα μικρή, καθώς κράτησε μόνο 15 μέρες, αφού η Συνθήκη του Βουκουρεστίου παραχώρησε την περιοχή στη Βουλγαρία. Η δεύτερη αυτή κατοχή υπήρξε ιδιαίτερα επώδυνη και οι μαρτυρίες αναφέρουν ότι οι διωγμοί και οι αρπαγές περιουσιών του ελληνικού πληθυσμού... μεγάλο μέρος του οποίου αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Ξάνθη και να περάσει στην Ανατολική Μακεδονία, υπήρξαν οι σκληρότερες στην ιστορία της Ξάνθης.
Μετά το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, την συντριβή των Γερμανοβουλγάρων, την κατάρρευση της οθωμανικής αυτοκρατορίας τον Σεπτέμβριο του 1918 και τη νίκη των Ελλήνων τον Οκτώβριο του 1918 σε βάρος των Βουλγάρων, δημιουργήθηκε το «Διασυμμαχικό κράτος» της Δ. Θράκης υπό Γαλλική Διοίκηση με συμμετοχή και του ελληνικού στρατού (ΙΧ Μεραρχία πεζικού) στα στρατεύματα κατοχής στην περιοχή Παρανεστίου (Μπούκια) - Αβδήρων (Μπουλούστρα) - Ιάσμου (Γιασίκιοϊ) - Κομοτηνή.
Την περίοδο Ιανουάριος - Σεπτέμβριος 1919, γινόταν μαραθώνιες συζητήσεις στο Παρίσι (στο συνέδριο Ειρήνης) για την τύχη της Θράκης.
Τελικά, ο αρχηγός των Συμμαχικών Δυνάμεων της Ανατολής, Στρατηγός Φρανσαί Ντ' Εσπεραί, δίνει εντολή κατάληψης της Θράκης από τα ελληνικά στρατεύματα, αποστέλλοντας στον Έλληνα αρχιστράτηγο Λεωνίδα Παρασκευόπουλο σημείωμα με σχετικές οδηγίες για τον τρόπο κατάληψης της Θράκης, στο οποίο μεταξύ άλλων έγραφε: "Η παραχώρηση της Θράκης εις την Ελλάδα θα είναι δίκαια αμοιβή δια την λαμπράν συμμετοχήν του ελληνικού στρατού εις τας εν Ανατολή επιχειρήσεις…".
Η ΙΧ Μεραρχία με διοικητή τον υποστράτηγο Γεώργιο Λεοναρδόπουλο (25ο Σύνταγμα Πεζικού, 26ο Σύνταγμα Πεζικού, 3/40 Σύνταγμα Ευζώνων) μετακινήθηκε από την περιοχή του Κιλκίς, και στις 3 Οκτωβρίου 1919 με το Μηχανικό της γεφύρωσε το Νέστο ποταμό σε δύο σημεία (Τολότς και Παρανέστι).
Το πρωί της 4ης Οκτωβρίου 1919 τα συμμαχικά στρατεύματα πέρασαν το Νέστο και αρχίζει η προέλαση των συμμαχικών δυνάμεων στη Δυτική Θράκη. Πρώτος εισέρχεται ο ελληνικός στρατός και καταλαμβάνει «το τρίγωνο της Ξάνθης» (περίπου σημερινό Νομό Ξάνθης) μέχρι το ποτάμι του Ιάσμου.
Το 1ο τάγμα του ηρωικού 25ου Συντάγματος (συνταγματάρχης Δημήτριος Μεσσήνης ) και η 9η ημιλαρχία ιππικού στις 11:00 το πρωί εισήλθαν στην πόλη της Ξάνθης. Επικεφαλής των τμημάτων με εντολή του στρατηγού Λεοναρδόπουλου ήταν ο Ξανθιώτης ανθυπολοχαγός Μηχανικού Γαβριήλ Λαδάς, ο οποίος έγινε Δήμαρχος της πόλης μερικές δεκαετίες αργότερα.
Η είσοδος των ελληνικών στρατευμάτων στην Ξάνθη έθεσε επιτέλους τέρμα στα βάσανα του υπερήφανου λαού της, κυρίως κατά την περίοδο της βουλγαρικής κατοχή (1913-1919).
Πρώτος δήμαρχος διορίστηκε ο Χριστόδουλος Μπρωκούμης, ο οποίος παρέλαβε την πόλη από τον Βούλγαρο υπάλληλο του Δήμου Πασάρωφ (ο Βούλγαρος δήμαρχος Κούδεφ είχε φύγει στην Βουλγαρία).
Η Ελληνική σημαία κυμάτισε πάλι στο ρολόι της πλατείας και άρχισαν να επιστρέφουν στην αγαπημένη τους Ξάνθη, όσοι είχαν αναγκασθεί να φύγουν κατά την διάρκεια της βουλγαρικής κατοχής.
Στις 14 Μαΐου του 1920 ο ελληνικός στρατός ξεκινώντας από την Ξάνθη και το λιμάνι των Ελευθερών θα καταλάβει την Κομοτηνή και την Αλεξανδρούπολη και οι συμμαχικές δυνάμεις θα παραχωρήσουν τότε πλήρη αυτονομία και διοίκηση στη Δ. Θράκη. Οι στρατιωτικές κατακτήσεις επικυρώθηκαν με τη Συνθήκη των Σεβρών λίγες μέρες αργότερα και τα όρια αυτά δεν διαταράχθηκαν έκτοτε ποτέ, ούτε με τη Συνθήκη της Λωζάνης που διατήρησε τα υφιστάμενα σύνορα της χώρας μετά τη μικρασιατική καταστροφή.
ΣΧΟΛΙΑ
Μπορείτε να σχολιάσετε μέσω Facebook ή Blogger (Google) επιλέγοντας την αντίστοιχη καρτέλα από πάνω