Έρευνα: Απολογισμός πυρκαγιών έτους 2020

Από την 1 Ιανουαρίου μέχρι 1 Οκτωβρίου εκδηλώθηκαν στην επικράτεια συνολικά 11.931 αγροτοδασικές πυρκαγιές από τις οποίες κάηκαν συνολικά 152.000 στρ.

του Ανδριανού Γκουρμπάτση, Αντιστρατήγου ΠΣ ε.α, Νομικού

Η πιο δαπανηρή από το 2007 αντιπυρική περίοδος βαίνει προς το τέλος της, αφού απομένει μόλις ένας μήνας για να ολοκληρωθεί και τα κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα μέχρι τώρα του έτους 2020 που αναδεικνύονται από τα υπάρχοντα στοιχεία είναι τα εξής:

Από την 1η Ιανουαρίου μέχρι 1η Οκτωβρίου 2020 εκδηλώθηκαν στην επικράτεια συνολικά 11.931 αγροτοδασικές πυρκαγιές από τις οποίες κάηκαν συνολικά μέχρι σήμερα συνολικά πλέον των 152.000 στρεμμάτων αγροτοδασικών εκτάσεων καθώς και 15.696 αστικές πυρκαγιές. Από τις ως άνω καμένες εκτάσεις τα 127.000 περίπου στρέμματα, σύμφωνα με το EFFIS, κάηκαν μόνον από τις 57 μεγαλύτερες από τις ως άνω αγροτοδασικές πυρκαγιές. Για το ίδιο ως άνω χρονικό διάστημα οι αγροτοδασικές πυρκαγιές που είχαν εκδηλωθεί στην επικράτεια κατά το έτος 2019, ήταν 10.611, δηλαδή κατά την τρέχουσα αντιπυρική περίοδο διαπιστώνεται αύξηση αγροτοδασικών πυρκαγιών σε ποσοστό 12,4%, ενώ κατά το έτος 2019 κάηκαν συνολικά 162.000 στρέμματα.

Από τον ως άνω συνολικό αριθμό των 11.931 αγροτοδασικών πυρκαγιών για το 2020 μέχρι και την 1 Οκτωβρίου, οι 6.506 πυρκαγιές, δηλαδή οι μισές περίπου, εκδηλώθηκαν κατά το διάστημα από την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου, δηλαδή το διάστημα από την 1η Μαΐου έως την 1η Οκτωβρίου 2020. Οι περισσότερες πυρκαγιές από τις πιο πάνω αγροτοδασικές πυρκαγιές και πιο συγκεκριμένα οι 1.535 πυρκαγιές εκδηλώθηκαν κατά τον μήνα Ιούλιο, οι 1.464 πυρκαγιές, κατά τον Σεπτέμβριο και οι 1.336 πυρκαγιές κατά τον Αύγουστο.

Οι περισσότερες καμένες εκτάσεις μέχρι σήμερα προκλήθηκαν κατά σειρά στις εξής τρεις Περιφέρειες: α) Πελοποννήσου, με συνολικό αριθμό καμένων εκτάσεων πλέον των 63.793 στρεμμάτων, ήτοι οι μισές καμένες εκτάσεις στην Επικράτεια, β) Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, όπου κάηκαν συνολικά πλέον των 19.270 στρεμμάτων και γ) Αττική, όπου κάηκαν συνολικά πλέον των 14.500 στρεμμάτων. Εξάλλου οι τρεις μεγαλύτερες σε καμένα στρέμματα πυρκαγιές είναι: 1) Στις Κεχριές Δήμου Κορίνθου (35.490 στρ.), 2) Στη Δροσοπηγή Δήμου Ανατ. Μάνης (18.940 στρ.) και 3) Στην Κερατέα Αττικής (10.380 στρ.).

Το άλλο επίσης πολύ πιο σημαντικό χαρακτηριστικό που ξεχωρίζει την τρέχουσα αντιπυρική περίοδο από το έτος 2007 είναι το ιδιαίτερα μεγάλο κόστος αεροπυρόσβεσης που θα επιβαρύνει τους φορολογούμενους πολίτες. Το κόστος αυτό προέρχεται τόσο από τον πολύ μεγάλο αριθμό μισθωμένων ελικοπτέρων αεροπυρόσβεσης (9 Ε/Π βαρέως τύπου και 12 Ε/Π μεσαίου τύπου) το 2020, όσο και από τον πολύ μεγάλο αριθμό ωρών χρήσης τους για αεροπυρόσβεση, που όμως δεν απέτρεψαν στο να φτάσουμε εφέτος στο ίδιο επίπεδο με το 2019 τις καμένες εκτάσεις. Έτσι μόνον για τη μίσθωση των 21 Ε/Π η προκληθείσα δαπάνη ανέρχεται στο ποσό των 9 Ε/Π Βαρέως Τύπου Χ 3.246.920 ευρώ / ανά Ε/Π = σύνολο 30.000.000 ευρώ και 12 Ε/Π Μεσαίου Τύπου Χ 740.000 ευρώ / ανά Ε/Π = σύνολο 9.000.000 ευρώ και για το συνολικό αριθμό των 21 Ε/Π η δαπάνη ανέρχεται στο ποσό των 39.000.000 ευρώ. Στο ποσό αυτό πρέπει να προστεθεί η δαπάνη και για κάθε ώρα πτητικού έργου των 21 Ε/Π (η ωριαία δαπάνη για τα Ε/Π Βαρέως Τύπου είναι 6.182 ευρώ και για τα Μεσαίου Τύπου 1.450 ευρώ. Στην ως άνω συνολική δαπάνη των μισθωμένων Ε/Π, προκειμένου να υπάρχει συνολική εικόνα του κόστους της αεροπυρόσβεσης με τα μισθωμένα και κρατικά πτητικά μέσα, πρέπει να προστεθεί και η συνολική δαπάνη των Κρατικών Πτητικών Μέσων (ΕΔ και ΠΣ).

Αύξηση επίσης σε ποσοστό 6,7% παρατηρείται και στις αστικές πυρκαγιές. Πιο συγκεκριμένα από την 1η Ιανουαρίου έως και 1 Οκτωβρίου 2020 εκδηλώθηκαν συνολικά 15.696 αστικές πυρκαγιές, όταν το ίδιο ως άνω διάστημα το 2019 είχαν εκδηλωθεί 14.711 αστικές πυρκαγιές. Όμως δεν είναι τόσο σημαντικό το στοιχείο της αύξησης εφέτος των αστικών πυρκαγιών, όσο ο πολύ μεγάλος αριθμός των θανάτων. Ειδικότερα από τον ως άνω αριθμό των αστικών πυρκαγιών έχασαν τη ζωή του μέχρι σήμερα συνολικά 49 άτομα, αριθμός αυξημένος κατά 70% σε σχέση με το μέσο αριθμό θανάτων ανά έτος την τελευταία 10ετία 2010-2019), όπου για το διάστημα αυτό ο μέσος ετήσιος αριθμός ήταν 29 θάνατοι.

Κατόπιν των ανωτέρω στατιστικών στοιχείων προκύπτουν μέχρι στιγμής τα εξής κυρίαρχα χαρακτηριστικά για το έτος 2020 και το διάστημα από την 1η Ιανουαρίου έως και την 1η Οκτωβρίου 2020:

1. Ο μεγάλος αριθμός θανάτων (49) από αστικές πυρκαγιές την τελευταία 10ετία πυρκαγιών που σημειώθηκαν στην επικράτεια.
2. Η αύξηση του αριθμού των αγροτοδασικών αλλά και αστικών πυρκαγιών, σε σχέση με το 2019.
3. Οι ίδιες σχεδόν καμένες εκτάσεις σε σχέση με το έτος 2019.
4. Η επιχειρησιακή ανεπάρκεια και αναποτελεσματικότητα του διωκτικού μηχανισμού.

Οι βασικές αιτίες ωστόσο που αντιθέτως οδήγησαν στη μεγάλη αύξηση των αγροτοδασικών πυρκαγιών φέτος οφείλεται πρωτίστως στην επιχειρησιακή αναποτελεσματικότητα του αρμόδιου διωκτικού μηχανισμού. Πιο αναλυτικά ο πιο σημαντικός από τους ως άνω παράγοντες που ευθύνονται για την πολύ μεγάλη αύξηση του αριθμού των πυρκαγιών εφέτος έχει σχέση με τη λειτουργία του αρμόδιου διωκτικού μηχανισμού. Ειδικότερα είναι γνωστόν, ότι, όπως και προηγούμενα έτη, αποτελεσματικός διωκτικός μηχανισμός στην πρόληψη και καταστολή της εγκληματικότητας των εμπρησμών συνεπάγεται πρόληψη των αγροτοδασικών πυρκαγιών και ως εκ τούτου μείωση του αριθμού εκδήλωσης αυτών. Από τα υπάρχοντα μέχρι σήμερα στοιχεία που είδαν το φως της δημοσιότητας, με βάση τα Δελτία Τύπου που εκδόθηκαν από το Αρχηγείο ΠΣ, είναι ελάχιστος ο αριθμός των πυρκαγιών των οποίων εξακριβώθηκαν άμεσα τα αίτια και ανακαλύφθηκαν και συνελήφθησαν οι υπαίτιοι αυτών, ποσοστό εξιχνίασης υποθέσεων εγκλημάτων εμπρησμού και σύλληψης των δραστών 0,4%.

Πιο αναλυτικά ο συνολικός αριθμός των φερομένων ως δραστών για την πρόκληση του προαναφερόμενου συνολικού αριθμού των 11.931 αγροτοδασικών πυρκαγιών μέχρι σήμερα είναι ελάχιστος, αφού μόνο 46 συνολικά υποθέσεις από τις ανωτέρω αγροτοδασικές πυρκαγιές εξιχνιάστηκαν και συνελήφθησαν συνολικά 54 άτομα, για δασικές πυρκαγιές σε ολόκληρη την επικράτεια, στα πλαίσια του αυτοφώρου από τον αρμόδιο διωκτικό μηχανισμό (ΠΣ και ΕΛΑΣ). Ειδικότερα από τον ως άνω συνολικό αριθμό των 54 φερομένων δραστών, οι 8 έδρασαν με πρόθεση και οι 46 από αμέλεια.

Μεγάλος αριθμός πυρκαγιών οφείλεται στην καύση ξηρών χόρτων σε οικοπεδικούς ή άλλους ανοιχτούς χώρους καθώς και στην καύση υπολειμμάτων καλλιεργειών. Για πρώτη φορά η δράση της ΔΑΕΕ κατά την τρέχουσα αντιπυρική περίοδο είναι σχεδόν ανύπαρκτη, αφού έστω από τον ανωτέρω ελάχιστο αριθμό δραστών που συνελήφθησαν, τα στελέχη της ΔΑΕΕ ενεπλάκησαν στη σύλληψη ελάχιστων εξ αυτών, ενώ καμία από τις μεγάλες πυρκαγιές δεν εξιχνιάστηκε στα χρονικά όρια του αυτοφώρου. Συνεπώς τα ανωτέρω στοιχεία καταδεικνύουν την αναποτελεσματικότητα του διωκτικού μηχανισμού στην εξιχνίαση των εμπρησμών και συνακόλουθα στην πάταξη της σχετικής εγκληματικότητας. Βέβαια στην ανωτέρω αδράνεια και αναποτελεσματικότητα το σημαντικότερο λόγο έπαιξε η υποστελέχωση της ΔΑΕΕ με ευθύνη της Πολιτικής Ηγεσίας ΠΣ, αφού το μισό προσωπικό με εντολή κ. Χαρδαλιά ασχολείται με αλλότρια έργα και πιο συγκεκριμένα την ιχνηλάτηση κρουσμάτων COVID-19.

Ανδριανός Γκουρμπάτσης
Αντιστράτηγος - Υπαρχηγός ΠΣ ε.α, Νομικός