Χωροταξικό… κομφούζιο επικρατεί στη διαδικασία εκπόνησης και ολοκλήρωσης των σχεδίων πόλεων, με αποτέλεσμα να ακυρώνονται επιχειρηματικά εγχειρήματα αλλά και να αποτρέπονται νέες επενδύσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι για να ολοκληρωθεί ένα γενικό πολεοδομικό
H χωροταξική Βαβέλ τορπιλίζει τις επενδύσεις
Χωροταξικό… κομφούζιο επικρατεί στη διαδικασία εκπόνησης και ολοκλήρωσης των σχεδίων πόλεων, με αποτέλεσμα να ακυρώνονται επιχειρηματικά εγχειρήματα αλλά και να αποτρέπονται νέες επενδύσεις.
Είναι χαρακτηριστικό ότι για να ολοκληρωθεί ένα γενικό πολεοδομικό σχέδιο θα πρέπει να περάσουν εξίμισι... ολόκληρα χρόνια. Έτσι, αυτό στο τέλος καταλήγει να είναι λειψό, εκτός εποχής και μακριά από τις σημερινές ανάγκες των κατοίκων και των επιχειρηματιών.
Τα παραπάνω προκύπτουν από μελέτη του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών για το «Εθνικό Σύστημα Χωρικού Σχεδιασμού», η οποία θα παρουσιαστεί την ερχόμενη Πέμπτη 18 Δεκεμβρίου σε ειδική ημερίδα του ΣΕΒ, στο ξενοδοχείο Divani Caravel στην Αθήνα. Στην ίδια εκδήλωση που έχει ως θέμα «Εθνικό Σύστημα Χωρικού Σχεδιασμού: Θεμέλιο για την Ανάπτυξη» θα γίνει διαβούλευση επί των προτάσεων του Συνδέσμου.
Η μελέτη που εκπονήθηκε από το Παρατηρητήριο Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος του ΣΕΒ, όπως αναφέρει το Έθνος, είναι άκρως αποκαλυπτική ως προς το μέγεθος της γραφειοκρατίας αλλά και της προχειρότητας με την οποία γίνονται τα σχέδια πόλεων. Έτσι αν και χάνονται ώρες επί ωρών, εκατοντάδες ημέρες και ολόκληρα χρόνια αυτά καταλήγουν ως απλά σχέδια επί χάρτου…
«Γολγοθάς»
Σύμφωνα με την έρευνα: «Το μέσο χρονικό διάστημα που απαιτείται για την ολοκλήρωση και τη θεσμοθέτηση ενός Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου ή ενός Σχεδίου Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης (ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ) συμπεριλαμβανομένης και της διαγωνιστικής διαδικασίας, είναι περίπου 78 μήνες, δηλαδή 6,5 χρόνια. Εάν εξαιρεθεί η διαγωνιστική διαδικασία, το απαιτούμενο χρονικό διάστημα είναι 64 μήνες, ήτοι σχεδόν 5,5 χρόνια».
Εκτός, όμως, από αυτές τις καθυστερήσεις, η θεσμοθέτηση ενός «ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ», όπως υπογραμμίζει το Παρατηρητήριο Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος, «δεν εξαλείφει την πιθανή ανασφάλεια δικαίου μιας νέας επένδυσης, καθώς θα πρέπει να ακολουθήσει η πολεοδομική μελέτη και να υλοποιηθούν οι προβλεπόμενες υποδομές».
«Η εμπειρία δείχνει», συνεχίζουν οι συντάκτες της μελέτης, «ότι υπάρχει εξαιρετικά μεγάλη απόσταση μεταξύ θεσμοθέτησης του σχεδιασμού και εφαρμογής του σχεδιασμού. Ουσιαστικά παράγονται σχέδια επί χάρτου, αφού τα χρόνια που μεσολαβούν μεταξύ σχεδιασμού και εφαρμογής καθιστούν τον σχεδιασμό τουλάχιστον ανεπίκαιρο».
Με πιο απλά λόγια, όταν θεσμοθετηθεί το σχέδιο πόλης, θα πρέπει να ακολουθήσουν οι πολεοδομικές μελέτες αλλά και να κατασκευαστούν οι απαραίτητες υποδομές. Ωστόσο, και στο σημείο αυτό προκαλείται ένα απίστευτο γραφειοκρατικό χάος… και ένα πινγκ πονγκ αρμοδιοτήτων. Έτσι πολλές φορές σχεδιάζονται πόλεις, κατασκευάζονται δρόμοι, αλλά δεν γίνονται π.χ. τα αποχετευτικά έργα.
Είναι δε χαρακτηριστικό, ότι πολλές επιχειρήσεις αναγκάζονται να χρηματοδοτούν από μόνες τους έργα υποδομής, προκειμένου να κάνουν τις επενδύσεις τους, ή απλώς να τις ματαιώνουν. Επίσης άλλες ανάγκες καλύπτει ένα σχέδιο πόλης πριν από 6,5 χρόνια και διαφορετικές είναι οι σημερινές.
Από την ίδια την έρευνα προκύπτει πως το σύστημα χωρικού σχεδιασμού στη χώρα μας προκαλεί τέσσερα μεγάλα προβλήματα για την επιχειρηματική δραστηριότητα. Το κυριότερο βέβαια είναι και το αρνητικό κλίμα. Αυτά τα «αγκάθια» είναι:
Αποτέλεσμα είναι ο χωρικός σχεδιασμός να καθίσταται ανεπίκαιρος και να μην απαντά στις ανάγκες της οικονομίας και του περιβάλλοντος.
«Η ανασφάλεια συνοδεύει την αδειοδότηση»
Αποτρεπτικό παράγοντα για νέες επενδύσεις αποτελεί το εθνικό σύστημα χωρικού σχεδιασμού, σημειώνει με δηλώσεις του στο «Έθνος» ο αντιπρόεδρος του ΣΕΒ, Σάκης Καλλιτσάντσης. Ο κ. Καλλιτσάντσης επιμελήθηκε την έρευνα του Παρατηρητηρίου Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος του Συνδέσμου και σχολιάζει αναφορικά με τα ευρήματά της. «Η ανασφάλεια που συνοδεύει την αδειοδότηση κάθε επένδυσης αφορά τρία διακριτά, αλλά αλληλένδετα πεδία: το εάν και κατά πόσο είναι εφικτή αυτή καθαυτή η αδειοδότηση, το ποιοι είναι οι πιθανοί νομικοί κίνδυνοι και τι πιθανότητα εμφάνισης έχουν μετά την αδειοδότηση της επένδυσης και πόσος είναι ο χρόνος που θα απαιτηθεί (και το αντίστοιχο κόστος) μέχρι να ολοκληρωθεί η αδειοδότηση. Πολλές επενδύσεις έχουν ακυρωθεί στη χώρα μας λόγω αυτών των προβλημάτων, τα οποία είναι πλέον γνωστά και εκτός συνόρων και αποτελούν πολύ σοβαρό αποτρεπτικό παράγοντα για νέες επενδύσεις».
Θεσμικό πλαίσιο: «Η ασάφεια είναι το πιο μεγάλο πρόβλημα»
Ένα από τα κεφάλαια της έρευνας του ΣΕΒ έχει να κάνει με την ιστορική διαδρομή της «χωροταξίας» και της «πολεοδομίας». Αξίζει να αναφερθούν τα ακόλουθα: «Η χωροταξία εμφανίστηκε διεθνώς μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ είχε προηγηθεί, κατά έναν αιώνα περίπου, η εμφάνιση της πολεοδομίας ως νέας επαγγελματικής δραστηριότητας, αλλά και διακριτού πεδίου δημόσιας πολιτικής.
Στην Ελλάδα: η πολεοδομία απέκτησε πολλά από τα σημερινά της χαρακτηριστικά σταδιακά κατά τον μεσοπόλεμο και μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1970, ενώ η χωροταξία συγκροτήθηκε (θεσμικά και επαγγελματικά) κυρίως μετά το 1974.
Κατά τη μεταπολιτευτική περίοδο σημειώθηκαν διαδοχικές προσπάθειες μεταρρύθμισης του συστήματος χωρικού σχεδιασμού, που μέχρι τότε ουσιαστικά ρυθμιζόταν από πολεοδομικές διατάξεις». Ωστόσο, οι θεσμικές διατάξεις αντιμετωπίζουν τις επιχειρηματικές δραστηριότητες ως «εχθρούς».
Ένα επίσης από τα προβλήματα της νομοθεσίας που βρίσκουν μπροστά τους οι επιχειρήσεις, σύμφωνα με τη μελέτη, είναι: «Στη σχετική νομοθεσία η επιχειρηματική δράση του δευτερογενούς και του τριτογενούς τομέα αντιμετωπίζεται με προκατάληψη, ως "εισβολέας", σε αντίθεση με τον πρωτογενή τομέα, ο οποίος εκ προοιμίου αντιμετωπίζεται θετικά και ως "είδος υπό εξαφάνιση"», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Η ασάφεια, μάλιστα, για τη χωροταξία είναι από τα κύρια προβλήματα των επιχειρήσεων, τονίζεται στη μελέτη του ΣΕΒ.
Στην εκδήλωση της ερχόμενης Πέμπτης θα μιλήσουν ο υπουργός ΠΕΚΑ Γιάννης Μανιάτης, ο αναπληρωτής υπουργός ΠΕΚΑ Ν. Ταγαράς και ο πρόεδρος του ΣΕΒ Θ. Φέσσας. Επίσης στην ίδια εκδήλωση καθηγητές και στελέχη των υπουργείων Ανάπτυξης και ΠΕΚΑ θα σχολιάσουν τα αποτελέσματα της έρευνας, ενώ θα γίνει και παρουσίαση της χωροταξικής και πολεοδομικής μεταρρύθμισης από τον Γεν. Γραμματέα του ΥΠΕΚΑ, Σ. Αλεξιάδη.
Είναι χαρακτηριστικό ότι για να ολοκληρωθεί ένα γενικό πολεοδομικό σχέδιο θα πρέπει να περάσουν εξίμισι... ολόκληρα χρόνια. Έτσι, αυτό στο τέλος καταλήγει να είναι λειψό, εκτός εποχής και μακριά από τις σημερινές ανάγκες των κατοίκων και των επιχειρηματιών.
Τα παραπάνω προκύπτουν από μελέτη του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών για το «Εθνικό Σύστημα Χωρικού Σχεδιασμού», η οποία θα παρουσιαστεί την ερχόμενη Πέμπτη 18 Δεκεμβρίου σε ειδική ημερίδα του ΣΕΒ, στο ξενοδοχείο Divani Caravel στην Αθήνα. Στην ίδια εκδήλωση που έχει ως θέμα «Εθνικό Σύστημα Χωρικού Σχεδιασμού: Θεμέλιο για την Ανάπτυξη» θα γίνει διαβούλευση επί των προτάσεων του Συνδέσμου.
Η μελέτη που εκπονήθηκε από το Παρατηρητήριο Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος του ΣΕΒ, όπως αναφέρει το Έθνος, είναι άκρως αποκαλυπτική ως προς το μέγεθος της γραφειοκρατίας αλλά και της προχειρότητας με την οποία γίνονται τα σχέδια πόλεων. Έτσι αν και χάνονται ώρες επί ωρών, εκατοντάδες ημέρες και ολόκληρα χρόνια αυτά καταλήγουν ως απλά σχέδια επί χάρτου…
«Γολγοθάς»
Σύμφωνα με την έρευνα: «Το μέσο χρονικό διάστημα που απαιτείται για την ολοκλήρωση και τη θεσμοθέτηση ενός Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου ή ενός Σχεδίου Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης (ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ) συμπεριλαμβανομένης και της διαγωνιστικής διαδικασίας, είναι περίπου 78 μήνες, δηλαδή 6,5 χρόνια. Εάν εξαιρεθεί η διαγωνιστική διαδικασία, το απαιτούμενο χρονικό διάστημα είναι 64 μήνες, ήτοι σχεδόν 5,5 χρόνια».
Εκτός, όμως, από αυτές τις καθυστερήσεις, η θεσμοθέτηση ενός «ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ», όπως υπογραμμίζει το Παρατηρητήριο Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος, «δεν εξαλείφει την πιθανή ανασφάλεια δικαίου μιας νέας επένδυσης, καθώς θα πρέπει να ακολουθήσει η πολεοδομική μελέτη και να υλοποιηθούν οι προβλεπόμενες υποδομές».
«Η εμπειρία δείχνει», συνεχίζουν οι συντάκτες της μελέτης, «ότι υπάρχει εξαιρετικά μεγάλη απόσταση μεταξύ θεσμοθέτησης του σχεδιασμού και εφαρμογής του σχεδιασμού. Ουσιαστικά παράγονται σχέδια επί χάρτου, αφού τα χρόνια που μεσολαβούν μεταξύ σχεδιασμού και εφαρμογής καθιστούν τον σχεδιασμό τουλάχιστον ανεπίκαιρο».
Με πιο απλά λόγια, όταν θεσμοθετηθεί το σχέδιο πόλης, θα πρέπει να ακολουθήσουν οι πολεοδομικές μελέτες αλλά και να κατασκευαστούν οι απαραίτητες υποδομές. Ωστόσο, και στο σημείο αυτό προκαλείται ένα απίστευτο γραφειοκρατικό χάος… και ένα πινγκ πονγκ αρμοδιοτήτων. Έτσι πολλές φορές σχεδιάζονται πόλεις, κατασκευάζονται δρόμοι, αλλά δεν γίνονται π.χ. τα αποχετευτικά έργα.
Είναι δε χαρακτηριστικό, ότι πολλές επιχειρήσεις αναγκάζονται να χρηματοδοτούν από μόνες τους έργα υποδομής, προκειμένου να κάνουν τις επενδύσεις τους, ή απλώς να τις ματαιώνουν. Επίσης άλλες ανάγκες καλύπτει ένα σχέδιο πόλης πριν από 6,5 χρόνια και διαφορετικές είναι οι σημερινές.
Από την ίδια την έρευνα προκύπτει πως το σύστημα χωρικού σχεδιασμού στη χώρα μας προκαλεί τέσσερα μεγάλα προβλήματα για την επιχειρηματική δραστηριότητα. Το κυριότερο βέβαια είναι και το αρνητικό κλίμα. Αυτά τα «αγκάθια» είναι:
- Οι συγκρούσεις χρήσεων γης (εκτός σχεδίου δόμηση).
- Η έλλειψη ρυθμίσεων ή ύπαρξης υπερ-ρύθμισης.
- Τα ασαφή όρια αρμοδιοτήτων.
- Οι αναποτελεσματικές διαδικασίες.
Αποτέλεσμα είναι ο χωρικός σχεδιασμός να καθίσταται ανεπίκαιρος και να μην απαντά στις ανάγκες της οικονομίας και του περιβάλλοντος.
«Η ανασφάλεια συνοδεύει την αδειοδότηση»
Αποτρεπτικό παράγοντα για νέες επενδύσεις αποτελεί το εθνικό σύστημα χωρικού σχεδιασμού, σημειώνει με δηλώσεις του στο «Έθνος» ο αντιπρόεδρος του ΣΕΒ, Σάκης Καλλιτσάντσης. Ο κ. Καλλιτσάντσης επιμελήθηκε την έρευνα του Παρατηρητηρίου Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος του Συνδέσμου και σχολιάζει αναφορικά με τα ευρήματά της. «Η ανασφάλεια που συνοδεύει την αδειοδότηση κάθε επένδυσης αφορά τρία διακριτά, αλλά αλληλένδετα πεδία: το εάν και κατά πόσο είναι εφικτή αυτή καθαυτή η αδειοδότηση, το ποιοι είναι οι πιθανοί νομικοί κίνδυνοι και τι πιθανότητα εμφάνισης έχουν μετά την αδειοδότηση της επένδυσης και πόσος είναι ο χρόνος που θα απαιτηθεί (και το αντίστοιχο κόστος) μέχρι να ολοκληρωθεί η αδειοδότηση. Πολλές επενδύσεις έχουν ακυρωθεί στη χώρα μας λόγω αυτών των προβλημάτων, τα οποία είναι πλέον γνωστά και εκτός συνόρων και αποτελούν πολύ σοβαρό αποτρεπτικό παράγοντα για νέες επενδύσεις».
Θεσμικό πλαίσιο: «Η ασάφεια είναι το πιο μεγάλο πρόβλημα»
Ένα από τα κεφάλαια της έρευνας του ΣΕΒ έχει να κάνει με την ιστορική διαδρομή της «χωροταξίας» και της «πολεοδομίας». Αξίζει να αναφερθούν τα ακόλουθα: «Η χωροταξία εμφανίστηκε διεθνώς μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ είχε προηγηθεί, κατά έναν αιώνα περίπου, η εμφάνιση της πολεοδομίας ως νέας επαγγελματικής δραστηριότητας, αλλά και διακριτού πεδίου δημόσιας πολιτικής.
Στην Ελλάδα: η πολεοδομία απέκτησε πολλά από τα σημερινά της χαρακτηριστικά σταδιακά κατά τον μεσοπόλεμο και μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1970, ενώ η χωροταξία συγκροτήθηκε (θεσμικά και επαγγελματικά) κυρίως μετά το 1974.
Κατά τη μεταπολιτευτική περίοδο σημειώθηκαν διαδοχικές προσπάθειες μεταρρύθμισης του συστήματος χωρικού σχεδιασμού, που μέχρι τότε ουσιαστικά ρυθμιζόταν από πολεοδομικές διατάξεις». Ωστόσο, οι θεσμικές διατάξεις αντιμετωπίζουν τις επιχειρηματικές δραστηριότητες ως «εχθρούς».
Ένα επίσης από τα προβλήματα της νομοθεσίας που βρίσκουν μπροστά τους οι επιχειρήσεις, σύμφωνα με τη μελέτη, είναι: «Στη σχετική νομοθεσία η επιχειρηματική δράση του δευτερογενούς και του τριτογενούς τομέα αντιμετωπίζεται με προκατάληψη, ως "εισβολέας", σε αντίθεση με τον πρωτογενή τομέα, ο οποίος εκ προοιμίου αντιμετωπίζεται θετικά και ως "είδος υπό εξαφάνιση"», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Η ασάφεια, μάλιστα, για τη χωροταξία είναι από τα κύρια προβλήματα των επιχειρήσεων, τονίζεται στη μελέτη του ΣΕΒ.
Στην εκδήλωση της ερχόμενης Πέμπτης θα μιλήσουν ο υπουργός ΠΕΚΑ Γιάννης Μανιάτης, ο αναπληρωτής υπουργός ΠΕΚΑ Ν. Ταγαράς και ο πρόεδρος του ΣΕΒ Θ. Φέσσας. Επίσης στην ίδια εκδήλωση καθηγητές και στελέχη των υπουργείων Ανάπτυξης και ΠΕΚΑ θα σχολιάσουν τα αποτελέσματα της έρευνας, ενώ θα γίνει και παρουσίαση της χωροταξικής και πολεοδομικής μεταρρύθμισης από τον Γεν. Γραμματέα του ΥΠΕΚΑ, Σ. Αλεξιάδη.
ΣΧΟΛΙΑ
Μπορείτε να σχολιάσετε μέσω Facebook ή Blogger (Google) επιλέγοντας την αντίστοιχη καρτέλα από πάνω