5η Οκτωβρίου 1582: Η ημέρα που «δεν υπήρξε» ποτέ!

Η 4η Οκτωβρίου 1582 ήταν η τελευταία ημέρα του Ιουλιανού Ημερολογίου. Η αμέσως επόμενη ημέρα και 1η του Γρηγοριανού Ημερολογίου ήταν η 15η Οκτωβρίου. Οι ημέρες από τις 5 Οκτωβρίου έως και τις 14 Οκτωβρίου «δεν υπήρξαν ποτέ», καθώς απαλείφτηκαν

Η 4η Οκτωβρίου 1582 ήταν η τελευταία ημέρα του Ιουλιανού Ημερολογίου. Η αμέσως επόμενη ημέρα και 1η του Γρηγοριανού Ημερολογίου ήταν η 15η Οκτωβρίου. Οι ημέρες από τις 5 Οκτωβρίου έως και τις 14 Οκτωβρίου «δεν υπήρξαν ποτέ», καθώς απαλείφτηκαν, προκειμένου οι ημερομηνίες να εναρμονιστούν με το νέο Γρηγοριανό Ημερολόγιο.

Με το Ιουλιανό Ημερολόγιο, η εαρινή ισημερία μετατοπιζόταν κατά μία μέρα κάθε 128 χρόνια εξαιτίας ενός σφάλματος 11 λεπτών και 14 δευτερολέπτων που εμφάνιζε το χρόνο. Ο κίνδυνος να εορτάζονται τα Χριστούγεννα φθινόπωρο και το Πάσχα χειμώνα, οδήγησε τον Πάπα Γρηγόριο τον 13ο σε νέα μεταρρύθμιση του συστήματος.

Για τη διόρθωση του σφάλματος, που είχε ήδη ενσωματωθεί στην μέτρηση του χρόνου κατά τη διάρκεια των δεκατριών αιώνων από την Πρώτη Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας που καθιέρωσε το Ιουλιανό ημερολόγιο, κατά την εφαρμογή του νέου ημερολογίου κρίθηκε σκόπιμο να παραλειφθούν 10 ημέρες από το ηλιακό ημερολόγιο, από την 5η Οκτωβρίου έως και την 14η του ίδιου μήνα.

Επειδή, όμως, οι περισσότερες Καθολικές χώρες δεν υιοθέτησαν το νέο ημερολόγιο την ακριβή ημέρα που καθορίστηκε από την παπική Βούλα, αλλά μήνες ή και χρόνια μετά, οι παραπάνω 10 ημέρες υφίστανται ακόμα σε σχεδόν όλες τις χώρες. Η πρώτη ημέρα του νέου έτους είχε ήδη καθοριστεί σε όλες τις Δυτικές χώρες την 1η Ιανουαρίου κατά τον 15ο και 16ο αιώνα, συμπεριλαμβανομένων των χωρών που έγιναν προτεσταντικές την περίοδο εκείνη, όπως η Γερμανία, η Σουηδία και η Αγγλία. Ωστόσο, παρότι στην Αγγλία η 1η Ιανουαρίου ονομαζόταν «πρώτη ημέρα του έτους», το έτος άλλαζε την 25η Μαρτίου, ημέρα του Ευαγγελισμού μέχρι και το 1752. Για το λόγο αυτό, συχνά συναντάμε διπλές χρονολογίες λόγω της σύγχυσης των ημερολογίων και της αλλαγής της πρώτης ημέρας του έτους. Αυτή η σύγχυση ήταν προγενέστερη του Γρηγοριανού ημερολογίου, αφού κράτος και εκκλησία χρησιμοποιούσαν διαφορετικά συστήματα χρονολόγησης.

Οι αντιδράσεις για το Γρηγοριανό ημερολόγιο ήταν έντονες, καθώς οι μη Καθολικές χώρες αρνήθηκαν να υιοθετήσουν μια καθολική εφεύρεση. Λίγες χώρες το υιοθέτησαν από τις 15 Οκτωβρίου 1582: μόνο η Ιταλία, η Πολωνία, η Ισπανία και η Πορτογαλία. Χρειάστηκε ένας περίπου αιώνας για να υιοθετηθεί από τα προτεσταντικά κράτη, ενώ Αγγλία και Αμερική το αποδέχτηκαν μόλις το 1752. Το ίδιο συνέβη και στην Ανατολή, όπου όλα τα ορθόδοξα κράτη συνέχισαν να ακολουθούν το Ιουλιανό ημερολόγιο έως τον 20ο αιώνα.

Στην Ελλάδα, το Γρηγοριανό ημερολόγιο εφαρμόστηκε το 1923, όταν η 16η Φεβρουαρίου ονομάστηκε 1η Μαρτίου. Η Εκκλησία της Ελλάδος το εφάρμοσε στο εορτολόγιό της ένα χρόνο αργότερα.

tvxs.gr