Από την Ευρώπη ώς τη Βόρεια Αφρική μέχρι τα αραβικά κρατίδια η γκάιντα, με ελάχιστες αλλαγές σε πείσμα των καιρών, εξακολουθεί να τραντάζει πόλεις και χωριά. Παραμένει για να θυμίζει τον ακατάλυτο δεσμό των ανθρώπων με τη γη και κυρίως με το ζωικό βασίλειο. Το σώμα της φτιαγμένο από δέρμα ζώου -συνήθως θηλυκό κατσίκι στην Ελλάδα- αποτελείται από ένα μελωδικό σωλήνα κι από έναν ή περισσότερους συνοδευτικούς αυλούς...»
Το Σάββατο 21 Αυγούστου 2010 στις 7:30 το απόγευμα στα Τρίκαλα Ημαθίας, μόλις 15 χιλιόμετρα από την Αλεξάνδρεια, η γκάιντα έχει την τιμητική της. Γκαϊντατζήδες από διάφορες γωνιές της Ελλάδας, αλλά κυρίως από τον Εβρο, τη Δράμα, τη Θεσσαλονίκη, την Πιερία και την Ημαθία, θα συρρεύσουν για να παίξουν καστρινό, τσέστο και γενικότερα χορούς που συνηθίζονται στη Μακεδονία, τη Θράκη αλλά και την Ανατολική Ρωμυλία, απ' όπου έλκουν την καταγωγή τους οι περισσότεροι κάτοικοι της περιοχής.
«Ξεκινήσαμε πρόπερσι και φέραμε τρεις γκάιντες και υπήρχε ανταπόκριση από μικρούς και μεγάλους. Έτσι, την επόμενη χρονιά αποφασίσαμε για πρώτη φορά να διοργανώσουμε φεστιβάλ. Ήταν ένα δύσκολο εγχείρημα, που αγκαλιάστηκε από τον κόσμο, αφού είχαμε κάπου 3.000 επισκέπτες. Η γκάιντα είναι δύσκολο όργανο και απαιτεί γερά πνευμόνια», μας λέει ο Μόσχος Κυτούδης, πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου Τρικάλων Ημαθίας.
Το Φεστιβάλ Γκάιντας στα Τρίκαλα δεν είναι το μοναδικό στην Ελλάδα, σημειώνει ο οργανοποιός-γκαϊντατζής, Παναγιώτης Ζεκίδης. Γίνονται κι άλλες μουσικές συναντήσεις στον Εβρο, η μια κάθε Μάιο στο Διδυμότειχο και άλλες δυο στον Πεντάλοφο και το Σιτοχώρι.
«Η δισκογραφία έχει αδικήσει την γκάιντα που είναι το κατ' εξοχήν όργανο του Εβρου ακόμη και σήμερα. Υπάρχουν χωριά, ιδίως στον βόρειο Εβρο, όπου βρίσκουμε να παίζουν 3, 4, ακόμη και 5 οργανοπαίκτες. Στη Βουλγαρία πραγματοποιείται κάθε 5 χρόνια μεγάλο φεστιβάλ στην Κοπρίφτιτσα (Μεταξοχώρι) όπου συμμετέχουν χιλιάδες μουσικοί και η πλειονότητά τους είναι γκαϊντατζήδες. Ολα τα Βαλκάνια έχουν αναδείξει την γκάιντα, αλλά δυστυχώς στην Ελλάδα ακόμη και οι επώνυμοι τραγουδιστές της παραδοσιακής θρακιώτικης μουσικής την έχουν αφήσει στην αφάνεια», τονίζει ο κ. Ζεκίδης.
Όσο για τις δυσκολίες; Πέρα από τα πρακτικά ζητήματα, που αφορούν καθαυτό το όργανο, το φύσημα, τους δακτυλισμούς, την ποιότητά του, σε ποια πολυκατοικία, λέει χαμογελώντας, δέχονται γκαϊντατζή να κάνει πρόβα;
Και μια... γκαϊντατζίνα
«Αν έρθεις, φέρε και την γκάιντα», λένε οι φίλοι της στην Ευγενία Πανταζόγλου
Τριάντα χρόνων σήμερα, με καταγωγή από τα Αβδηρα Ξάνθης, διπλωματούχος του κλαρινέτου, ξεκίνησε ν' ασχολείται με την γκάιντα σε ηλικία 18 χρόνων. Σπούδασε ηθοποιός στη σχολή Ροντήρη στη Θεσσαλονίκη, ενώ στην Αθήνα είχε τη δυνατότητα να θητεύσει κοντά σε αναγνωρισμένους μουσικούς, όπως ο Γκιόργκι Κιτσούκο, ο Γιώργος Μακρής και ο Ιβάν Βαριμέζο. Τι σημαίνει για εκείνην η γκάιντα; Το συναίσθημα είναι συγκλονιστικό: «Είναι η πρωτόγονη ανατάραξη των ενστίκτων κι όταν την έχεις αγκαλιά, νιώθεις την ορμή της φύσης και της ζωής μέσα σου...».
Ο πιο διάσημος
Ο διασημότερος ίσως γκαϊντατζής στον κόσμο είναι ο Χοσέ Α. Ξέβια
Αν και γεννήθηκε το 1967 στην Ισπανία, ερωτεύτηκε σε ηλικία τεσσάρων χρόνων τον ήχο της ιρλανδικής γκάιντας. Δεινός μουσικός, κέρδισε πολλούς διαγωνισμούς εισάγοντας και νέα έθνικ στοιχεία. Εξαιτίας του Ξέβια ο αριθμός των Ισπανών που έπαιζαν γκάιντα υπερπολλαπλασιάστηκε, αφού από τους 25 συντοπίτες του άρχισαν ν' ασχολούνται 3.000!
Για την Ιστορία
* Ο άσκαυλος απαντά στη Λυσιστράτη του Αριστοφάνη.
* Δύο οικογένειες Γάλλων μουσικών, που έζησαν μεταξύ 17ου και 18ου αιώνα, οι Οτετέρ και οι Σεντβίλ, ασχολήθηκαν συστηματικά με την γκάιντα.
* Ξακουστοί είναι οι τσαμπουνιέρηδες της Μυκόνου, ενώ στα Δωδεκάνησα τα σκήπτρα κρατά γερά η Λέρος. Ιδιαίτερα διαδεδομένη υπήρξε η τσαμπούνα και στη Σάμο.
* Ο εκ Πάτμου τσαμπουνιέρης Θεολόγος Γρύλλης τόλμησε να πειραματιστεί και να εισαγάγει νεωτερισμούς.
* Γκάιντα ακούγεται ενίοτε και στο έθιμο των Αναστεναριών, που τελείται στις 21 Μαΐου στη γιορτή των Ισαποστόλων, Κωνσταντίνου και Ελένης, σε χωριά της Μακεδονίας.
* Φεστιβάλ γκάιντας γίνονται στα Βαλκάνια, την Καλαβρία αλλά και σε πολλές δυτικοευρωπαϊκές χώρες, Γερμανία, Γαλλία κ.ά.
* Οι μεγαλύτερες διεθνείς συναντήσεις γκάιντας γίνονται στη Σκωτία, με φεστιβάλ που συγκεντρώνει ακόμη και 10.000 φανατικούς του οργάνου κάθε καλοκαίρι!
Πηγή: Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ (Άννα Στεργίου)
ΣΧΟΛΙΑ
Μπορείτε να σχολιάσετε μέσω Facebook ή Blogger (Google) επιλέγοντας την αντίστοιχη καρτέλα από πάνω